Moederdag, geschiedenis van het feest

In Nederland en België wordt op iedere tweede zondag in mei Moederdag gevierd. Op deze dag zetten veel (kleine) kinderen hun moeders in het zonnetje, bijvoorbeeld door hen ontbijt op bed te brengen of een (zelfgemaakt) kado te geven. Wat is de herkomst van de dag? De geschiedenis van Moederdag in vogelvlucht.

Als het een beetje meezit hoeven moeders op Moederdag even geen huishoudelijke taken te verrichten. In de praktijk moet menig bed na een geschonken ontbijt op bed vanwege jamvlekken en broodresten onmiddellijk verschoond worden en is ook de keuken aan een flinke schoonmaakbeurt toe nadat het kroost, soms geholpen door een even onbeholpen vader, daar een ravage hebben aangericht. Zo schreef Daphne Deckers in haar boek 111 x Daphne: mannen, moeders en meer bijvoorbeeld treffend:

“Gelukkig is het alweer bijna Moederdag en word ik getrakteerd op een o-zo-dankbaar ontbijtje in bed, waarvan ik alle ingrediënten zelf in huis heb gehaald. Ik moet het natuurlijk ook zelf afruimen en het hele aanrecht extra afnemen.”

Tot zover de kanttekeningen bij de moederverwennerij.

Moederdag in andere landen

Moederdag wordt niet overal op dezelfde dag gevierd. In België wordt Moederdag net als bij ons op de tweede zondag van mei gevierd, maar ook weer niet overal. In de omgeving van Antwerpen worden moeders sinds 1913 bijvoorbeeld op 15 augustus in het zonnetje gezet. Deze dag is bekend als Moederkesdag en Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaart.

In Spanje wordt Moederdag, daar bekend als El día de la Madre, op de eerste zondag in mei gevierd. En in het Verenigd Koninkrijk valt Moederdag op de vierde zondag van de vastenperiode, drie weken voor Pasen.

Oorsprong van Moederdag

Hoe oud het fenomeen Moederdag precies is, is moeilijk te zeggen. Bekend is wel dat moeders al sinds mensenheugenis vereerd worden. De Romeinen kenden ook een speciale dag voor de moederverering: de eerste dag van de maand maart. Deze dag was gewijd aan Juno, de echtgenote van de oppergod Jupiter. Op deze dag kregen moeders kleine cadeautjes van hun echtgenoten, die ook baden voor de gezondheid van hun vrouwen.

En in de Katholieke Kerk wordt Maria, als moeder van Jezus, vereerd en zelfs aanbeden.

Moederdag in 1939

Moderne Moederdag

De Amerikaanse Anna Jarvis, dochter van een methodistenpredikant, staat aan de basis van de moderne Moederdag. Jarvis’ moeder zette zich altijd in voor het welzijn van andere moeders. Toen die in 1905 overleed, bedacht Anna Jarvis een speciale dag om alle moeders te eren: Moederdag. Ze koos de zondag na de sterfdag van haar moeder, de tweede in mei. Jarvis wilde dat de dag een algemeen begrip werd en schreef daarom honderden brieven aan kerkleiders en politici om Moederdag te promoten. Met succes. In 1914 verklaarde president Woodrow Wilson:

“Ik stel voor dat wij vanaf nu elk jaar met het hele land Moederdag vieren.”

Ook in Europa burgerde het feest hierna in.

Commercie

Al snel kregen de winkeliers de dag in hun greep. Ook in Nederland. In 1927 kregen Rotterdamse schoolkinderen bijvoorbeeld dertigduizend tulpen uitgereikt, als cadeautje voor hun moeder. De ‘Koninklijke Nederlandsche Maatschappij van Landbouw’ wilde zo Moederdag promoten. Goed voor de inkomsten van de bloemkwekers…

Ook Vaderdag, en later Secretaressedag, werd omarmd door de winkeliers. Anna Jarvis was niet blij met de vercommercialisering van haar feest. Ze klaagde zelfs een aantal handelaars en branches aan, maar verloor alle rechtszaken. In 1948 stierf ze, ongetrouwd en kinderloos, in het armenhuis.

Boek: Mijn moeder zei altijd – De mooiste uitspraken van onze ouders en grootouders

Anna Jarvis en de geschiedenis van Moederdag

Bronnen ▼