Nieuwe beelden Westerborkfilm ontdekt

Tijdens onderzoek naar de zogeheten Westerborkfilm, een documentaire die tijdens de oorlog werd gemaakt en zeldzame beelden bevat van deportaties naar de vernietigingskampen, is een tot nu toe onbekend fragment ontdekt. Het betreft materiaal van een transport in hoge beeldkwaliteit. Dat meldt het NIOD.

De directe aanleiding voor de zoektocht naar camera-originele beelden was de toevoeging van de ‘Westerborkfilm’ aan het Unesco Memory of the World Register en de daaruit voortvloeiende verplichting de kennis hierover te maximaliseren. Het NIOD nam daarop het initiatief voor de zoektocht naar de camera-originele beelden. Deze zoektocht werd uitgevoerd door beeldonderzoeker Gerard Nijssen.

Het nieuw ontdekte beeld laat een Duitse soldaat zien die op wacht staat op het kampterrein:

Het onderzoek heeft verder vooral veel oorspronkelijk materiaal opgeleverd, van hogere kwaliteit. Met name van een aantal sleutelscenes – waaronder de zeldzame en meest bekende scène van de film: het instappen en vertrek van de deportatietrein van 19 mei 1944. Hieruit kan ook worden afgeleid wat de volgorde van draaien is geweest.

Impressie van nieuw ontdekte beeld van hogere kwaliteit:

Alle versies van de ‘Westerborkfilm’, ruim acht uur materiaal, zijn nu bij elkaar gebracht bij het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, dat de film in beheer heeft. Dit materiaal is opnieuw gescand. Met de teruggevonden camera-originele beelden kunnen ook kwalitatief veel betere stills worden gemaakt. De inventarisatie van de camera-originele beelden is afgerond, maar het is niet uitgesloten dat verder onderzoek nog ander nieuw materiaal aan het licht zal brengen.

Achtergrond ‘Westerborkfilm’

In 1944 werden door Rudolf Breslauer in opdracht van Kampcommandant Albert Konrad Gemmeker opnames gemaakt ten behoeve van een film over het leven in kamp Westerbork. De film is nooit opgeleverd in de vorm die de opdrachtgever voor ogen had. Het meeste materiaal is na de oorlog als geconfisqueerd bezit in handen gekomen van het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie (nu NIOD), dat het in 1958 in depot gaf bij het Filmmuseum. Uit dit materiaal is vaak geput voor filmdocumentaires en tv-uitzendingen.

In 1986, toen het NIOD besloot alle filmmateriaal bij de Rijksvoorlichtingsdienst in beheer te geven, is daar het Westerborkmateriaal bij elkaar gezet in vier aktes. Deze zijn nadien als ‘de Westerborkfilm’ gecatalogiseerd, en sinds 1997 in beheer bij het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, als rechtsopvolger van de Rijksvoorlichtingsdienst. De ‘Westerborkfilm’ werd in 2017 toegevoegd aan het Unesco Memory of the World Register.

Documentaire over de Westerborkfilm

Boek: Getuigen van Westerbork