De nimf Calypso

Calypso is een figuur uit de Griekse mythologie. Ze is vooral bekend dankzij het verhaal van Homerus over de omzwervingen van de Griekse held Odysseus. De Griek wordt tijdens zijn moeizame thuisreis zeven jaar lang door de nimf vastgehouden op haar eiland Ogygia.

Volgens sommige lezingen was Calypso (of Kalypso) een van de drieduizend dochters van Oceanus en de titanide Thetys. Deze stonden bekend als de oceaniden. Volgens de Griekse dichter Homerus was Calypso echter een dochter van Atlas, de Titaan die het hemelgewelf moest dragen. De naam Calypso is afgeleid van het Oudgriekse καλύπτω wat zoveel betekent als ‘verbergen’.

Calypso is door de goden verbannen naar Ogygia als straf voor haar houding tijdens de oerstrijd tussen de goden en titanen. Tijdens deze ’titanenstrijd’ koos Calypso namelijk de kant van haar vader Atlas en de titanen. Iets wat de goden haar nu hun overwinning dus betaald zetten.

Calypso en Odysseus

Nadat de held Odysseus ternauwernood is ontkomen aan de zeemonsters Scylla en Charybdis, spoelt de Griek moederziel alleen met wat drijfhout aan op het mythische eiland Ogygia. Daar ontfermt Calypso zich over hem. De nimf is blij eindelijk wat gezelschap te hebben en valt als een blok voor de held. Calypso wil de Griek nooit meer laten gaan en is vastbesloten met hem te trouwen, maar daar wil Odysseus niets van weten. Hij is blij dat er goed voor hem gezorgd wordt – op het eiland ontbreekt het hem aan niets – maar toch is hij ongelukkig. Odysseus kan zijn thuisland Ithaka, zijn vrouw Penelope en zoon Telemachos maar niet vergeten. Vurig hoopt hij hen ooit nog eens terug te zien.

Calypso probeert de Griek desondanks over te halen tot een huwelijk en stelt hem zelfs de onsterfelijkheid in het vooruitzicht. Odysseus is echter onvermurwbaar en kwijnt steeds verder weg. Dagelijks trekt hij naar het strand waar hij uren achter elkaar vol heimwee naar de horizon tuurt. Daar ergens, onbereikbaar ver weg, bevindt zich zijn thuis.

Na zeven jaar vinden de goden dat de held genoeg heeft geleden. Zeus stuurt de god Hermes dan naar het mythische eiland waar de Griek al jaren wegkwijnt en laat hem een boodschap overbrengen aan Calypso. Ze moet haar gevangene laten gaan. De nimf heeft het daar moeilijk mee maar gehoorzaamt toch:

Hierna lijdt Odysseus opnieuw schipbreuk, maar uiteindelijk keert hij met enige hulp toch terug op Ithaka, waar hij eindelijk zijn vrouw en zoon weer in de armen kan sluiten.

Volgens Hesiodus’ Theogonie verwekte Odysseus bij Calypso twee kinderen: de tweeling Nausithoös en Nausinoös.

Calypso in de moderne cultuur

Een maan van de planeet Saturnus is naar Calypso vernoemd. Deze maan, die in 1980 werd ontdekt, is echter ook bekend onder de namen Tethys C of Saturnus XIV. De boot van de bekende Franse marineofficier en ontdekkingsreiziger Jacques-Yves Cousteau droeg eveneens de naam van de nimf.

Boek: De grote mythologie encyclopedie

Bronnen ▼