“Wij – vrouwen van Nederland – eisen openbaar plasrecht!”

In de jaren zestig en zeventig maakten verschillende vrouwen zich hard voor de rechten van vrouwen. Een van hen was Nora Rozenbroek (1944-2012), die een voortrekkersrol speelde in de tweede feministische golf. Deze mede-oprichter van vrouwenbeweging Dolle Mina’s maakte zich onder meer hard voor het plasrecht van vrouwen. De feministe vond het vreemd dat in de hoofdstad alleen openbare toiletten te vinden waren die door mannen gebruikt konden worden.

De in Amsterdam geboren Rozenbroek ergerde zich tijdens haar studie al aan de achterstelling van vrouwen. Ze bemerkte dat promotieplaatsen aan de universiteit automatisch naar mannen gingen en besloot met enkele studievrienden actie te gaan voeren voor gelijke rechten. Er zijn meer verhalen over het ontstaan van vrouwenbeweging Dolle Mina’s, maar over het algemeen gaat men ervan uit dat het Rozenbroek was die deze naam, een verwijzing naar Wilhelmina Drucker, bedacht.

Eerste acties

Rozenbroek was nauw betrokken bij de eerste acties van de beweging. Met andere feministes bezette ze bijvoorbeeld de Business School Nijenrode omdat die geen vrouwelijke studenten toeliet en voerde ze in de hoofdstad actie tegen het nafluiten van vrouwen. In een interview met Het Vrije Volk zei ze daarover in 1970:

“Ze [mannen] fluiten alleen maar omdat ze je zien als een seksueel object, niet als een mens waar je ook mee kan praten.”

Ook werden in het openbaar bh’s verbrand, werd er gedemonstreerd voor condooms in het ziekenfonds, pleitten de vrouwen voor de oprichting van crèches en streed men voor het recht op abortus. Rozenbroek was verder betrokken bij de ontvoering van cineast Pim de la Parra. Feministen hadden deze filmmaker opgepakt omdat hij deel uitmaakte van een jury bij de Miss-verkiezing. Rozenbroek bepaalde naar verluidt het moment waarop de cineast weer werd vrijgelaten.

Plasrecht

In de hoofdstad maakte de gepassioneerde feministe zich hard voor wat zij het “algemeen plasrecht” noemde. Op 24 januari 1970 werd in Amsterdam actie gevoerd voor dit plasrecht. De zogeheten openbare plaskrullen, waar mannen konden urineren, werden dichtgebonden met roze linten om aandacht te vragen voor het ontbreken van dergelijke faciliteiten voor vrouwen. In een begeleidend pamflet schreef Rozenbroek onder meer:

“Waarom kunnen mannen in alle krullen van de stad hun water kwijt? Waarom kunnen vrouwen dat niet? Hebben vrouwen dat niet nodig? Of moeten vrouwen ‘het’ maar in een kroeg doen. (ze mogen er niet eens alleen in)”

De Dolle Mina’s riepen alle vrouwen op deze dagen eens goed duidelijk te maken dat vrouwen rechten hadden. Het Parool meldde daarover op de dag van plasrecht-actie:

“De Nederlandse mannen moeten nu maar eens voelen dat het vrouwtje tegen onderdrukking is. Niet langer wil zij het slavinnetje spelen dat klaar staat voor meneer, dat kookt voor meneer, dat strijkt, naait, afwast voor meneer. Dolle Mina wil een gelijkheid anno 1970.”

Nora Rozenbroek bleef uiteindelijk maar kort actief voor de vrouwenbeweging. In 1971 verhuisde ze naar Ibiza, waar ze een relatie kreeg met de Amerikaanse kunstenaar Jesse Richardson.

Boek: 1001 vrouwen in de 20ste eeuw

Bronnen ▼