Het Onze Vader is het bekendste gebed uit de christelijke traditie. Het is afkomstig uit het Nieuwe Testament en wordt ook wel het pater noster of Gebed des Heren genoemd, omdat het Jezus zelf was die zijn volgelingen de woorden leerde.
De naam ‘Onze Vader’ verwijst naar de eerste woorden van het gebed. Volgens het evangelie van Lucas was Jezus op een dag aan het bidden toen een van zijn leerlingen hem vroeg of hij hen ook wilde leren bidden, net zoals de profeet Johannes de Doper eerder ook had gedaan. Volgens het evangelie richtte Jezus zich vervolgens tot zijn leerlingen en sprak:
Wanneer jullie bidden, zeg dan: ‘Vader laat uw naam geheiligd worden en laat uw koninkrijk komen. Geef ons dagelijks het brood dat wij nodig hebben. Vergeef ons onze zonden, want ook wij vergeven iedereen die ons iets schuldig is. En breng ons niet in beproeving.’ Lucas 11:2b-5
Dit is echter de korte versie van het Onze Vader, die over het algemeen niet gebruikt wordt in de liturgieën. In het evangelie van Matteüs is een uitgebreidere en bekendere variant van het gebed te vinden. De bekendste Nederlandse vertaling uit de katholieke traditie gaat als volgt:
uw naam worde geheiligd,
uw rijk kome,
uw wil geschiede
op aarde zoals in de hemel.
Geef ons heden ons dagelijks brood
en vergeef ons onze schulden,
zoals ook wij vergeven aan onze schuldenaren,
en breng ons niet in beproeving,
maar verlos ons van het kwade.
Amen.
Bijzonder is dat Jezus zijn leerlingen in dit gebed op persoonlijke toon tot God laat spreken. Het Onze Vader wordt wereldwijd door christenen gebeden. Binnen de verschillende stromingen kan de tekst soms zelf wel enigszins afwijken. Zo bidden veel protestanten sinds enkele jaren de vertaling van het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap, die sinds 2021 als volgt luidt:
laat uw naam geheiligd worden,
laat uw koninkrijk komen,
laat uw wil gedaan worden
op aarde zoals in de hemel.
Geef ons vandaag het brood
dat wij nodig hebben.
Vergeef ons onze schulden,
zoals ook wij vergeven
wie ons iets schuldig is.
En breng ons niet in beproeving,
maar red ons van het kwaad.
[Want aan U behoort het koningschap,
de macht en de majesteit,
in eeuwigheid. Amen.]
De onderwijzing van het Onze Vader maakt in het evangelie van Matteüs onderdeel uit van de Bergrede, een bekende redevoering die Jezus op een berg in Galilea hield. Deze toespraak begint met negen zogeheten zaligsprekingen. Hierna legt Jezus onder meer de wet van Mozes uit.
Het Onze Vader wordt in kerken doorgaans gereciteerd, maar het gebed kan ook gezongen worden.
Oertekst
De beide evangelisten schreven in het Grieks. Aangenomen wordt dat zij zich baseerden op een origineel in het Aramees. Deze tekst is echter verloren gegaan. Dat er twee versies van het gebed zijn maakte het wat eenvoudiger om een Aramese hertaling te maken. Dit gebeurde al in de oudheid (de Peshitta). Hieronder vindt u een reconstructie van deze oertekst, met daarnaast een letterlijke vertaling:
| Oertekst: | Vertaling |
|---|---|
| ’Abba’ Yitqaddaš šemak, Te’têh malkûtâk, Lahmana’ dî misteya’ hab Lanah yôma’ denah, Ûsebuq lanah hôbayna’ Kedî sebaqna’ lehayyabayna We’al ta’elinnnana lenisyon. | “Vader Uw naam worde geheiligd Uw koninkrijk kome Ons dagelijks brood, Geef het ons vandaag Vergeef ons onze schulden Zoals wij onze schuldenaren vergeven En beproef ons niet.” |
Top 100 Bijbelse uitdrukkingen
Rozenkrans – Een katholiek gebedssnoer
Bronnen ▼
-https://www.britannica.com/topic/Lords-Prayer
-George Harinck e.a. (red.), Christelijke Encyclopedie Deel II (Kampen 2005)
-https://kro-ncrv.nl/katholiek/encyclopedie/o/onze-vader
-Mail Peter Siebe, persvoorlichter Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap, 20-2-23
