In de vijftiende eeuw werd de grondslag gelegd van de moderne staten Nederland, België en Luxemburg. De centraliserende activiteiten van Bourgondische hertogen waren hierbij cruciaal.
De Roermondse molenaar Sebastiaan van Beringen maakte ze allemaal mee: de Oostenrijkers, de Fransen, de Hollanders en de Belgen. Tussendoor werd de stad enige tijd geregeerd door Russen en na de Nederlandse machtshebbers door vertegenwoordigers van de Duitse Bond. Toch was hij niet geëmigreerd; hij was zelfs niet verhuisd. In 1831 vertelde hij:
Geschiedenis is een ontdekking die plaatsvond ergens aan het einde van de achttiende en het begin van de negentiende eeuw. Dat is de verrassende conclusie in Historiezucht, een fascinerend boek van Marita Mathijsen over het ontwaken van historisch besef en hoe geschiedenis ‘van iedereen’ werd. Dat geschiedenis ‘ontdekt’ kon worden is een vreemde gewaarwording, omdat historie er natuurlijk altijd is
De tegenwoordige hoofdstad van Nederland ontwikkelde zich rondom een in de dertiende eeuw aangelegde dam in de Amstel en de haringvisserij stond aan de vroege basis van de wording van een internationale handelsstad.
Maarten van Rossem: "Eigenlijk had de industriële revolutie in China moeten plaatsvinden, dat was veel eerlijker geweest. Immers, de Chinezen gebruikten rond 1100 al op grote schaal kolen ten behoeve van de ijzerproductie."
Het mooi uitgegeven boek Graven van Vlaanderen bevat ruim 30 biografieën van de belangrijkste Vlaamse vorsten die van 862 tot 1795 aan de macht waren.
De Frankische vorst Karel de Grote, die regeerde van 768 tot 814, lijkt op de een of andere manier altijd terug van weggeweest. Zowel in kronieken, heiligenverhalen als miniaturen was Karel in de eeuwen na zijn dood terug te vinden. Toch is het beeld van Karel de Grote altijd eenzijdig politiek en daardoor diffuus gebleven.
Op 1 juli 1863 schafte Nederland de slavenhandel af in Suriname en op de Nederlandse Antillen. Naar aanleiding daarvan brengt Veen Media, de uitgever van het Historisch Nieuwsblad, een mooi vierdelige reeks hoorcolleges uit over het fenomeen slavernij. Vier experts vertellen het dramatische verhaal van tweeënhalve eeuw menselijke uitbuiting. De hoorcolleges doen recht aan het veelzijdige verschijnsel slavernij.
Een politiek klimaat van bezuinigingen maakt de atmosfeer van de geschiedwetenschap kil. Daarom is het voor de nieuwe generatie historici van groot belang zich rekenschap te geven van de maatschappelijke waarde van hun vak. In Snelweg naar Rome belicht een aantal jonge historici van de Universiteit van Amsterdam op een verfrissende wijze het nut van geschiedenis voor de maatschappij.
De belangrijkste oorzaken van de grote afname van het aantal traditionele boerderijen zijn schaalvergroting, verstedelijking, milieuwetgeving en de voortdurend veranderende Nederlandse infrastructuur.
“Het christendom kon pas zegevieren doordat het heidense gewoonten en opvattingen aannam, het communisme prijsgaf (vrijwillige bijdragen voor de diaconie kwamen ervoor in de plaats), de slavernij liet voortbestaan en hierdoor z’n oorspronkelijke karakter verloochende. De christelijke gemeente of gemeenschap van gelovigen, die de kerk vormde, werd al in de eerste drie eeuwen gedomineerd door al dan niet celibatair levende