Politiek in het voetbalstadion

Wie tijdens het EK voetbal in juni 2021 op TV naar wedstrijden keek viel ongetwijfeld iets op aan de reclameborden. Diverse sponsoren, zoals Volkswagen, Heineken, Booking.com, Tiktok en Thuisbezorgd/Just Eat gebruikten in hun reclame-uitingen regenboogkleuren. Daarmee protesteerden deze multinationals tegen een nieuwe Hongaarse wet waarmee het verboden werd om homoseksualiteit of geslachtsverandering te promoten onder jongeren.

Deze reclameborden waren ook te zien tijdens de EK-wedstrijden die in Boedapest werden gespeeld, waaronder de door Nederland verloren wedstrijd tegen Tsjechië. Het meedragen van de regenboogvlag was buiten het stadion verboden, maar in of rond de stadions stelde de Europese voetbalorganisatie UEFA zich halfhartig op: de Allianz Arena in München mocht niet in regenboogkleuren worden verlicht – wat het stadsbestuur van München wilde – maar de hoofdsponsoren konden met het inkleuren van hun reclameborden gewoon hun gang gaan.

Boycot-actie

Dat reclameborden worden ingezet voor het maken van een politiek statement is niet uniek. Op 19 april 1972 speelde Ajax in Lissabon de halve finale van de Europacup tegen Benfica. Twee maanden voor deze wedstrijd was het Angola-Comité een campagne begonnen om de verkoop van koffie uit de Portugese kolonie Angola te boycotten. Volgens het comité gebruikte Portugal de koffieopbrengst om de koloniale oorlog te financieren. De boycot-actie had succes. De ene na de andere supermarktketen deed de Angola-koffie in de ban. Begin maart maakten ook de koffiebranders Douwe Egberts, Van Nelle en Niemeyer bekend dat zij de import van Angola-koffie staakten.

Max Lewin

De succesvolle boycot-actie was ongetwijfeld tegen het zere been van het dictatoriale regime van Portugal. Maar die zat niet achter het reclamebord “Importeer en drink Angola koffie” dat tijdens het wedstrijdverslag dat rechtstreeks in Nederland werd uitgezonden, prominent in beeld kwam. De initiatiefnemer was de ultraconservatieve zakenman en voorman van de splinterpartij Partij Nieuw Rechts, Max Lewin. Tegenover de pers verklaarde Lewin op de hoogte te zijn van de voorbereiding van de reclame. ‘Mensen uit mijn kennissenkring die naar de wedstrijd in Lissabon zijn gereisd, hebben deze zaak geregeld’, zo verklaarde hij tegenover de Provinciale Zeeuwse Courant.¹

Internationale regels

De vertegenwoordiger van de NOS had tijdens de wedstrijd nog vergeefs pogingen ondernomen om het reclamebord te laten verwijderen. Dat lukte niet, waarna de omroep in het belang van de kijkers besloot de uitzending voort te zetten. De NOS kondigde wel aan om een protest in te dienen bij de European Broadcasting Union (EBU) wegens schending van internationale regels. Volgens het EBU-reglement was het immers verboden reclame aan te brengen gericht op het land waar de tv-uitzending plaatsvindt. Deze regel is – zoals de gemiddelde voetbalkijker kan zien – al lang verleden tijd. Bij een interland of Champions Leaguewedstrijd zien Nederlandse kijkers veelal reclame-uitingen van Nederlandse bedrijven, terwijl de kijkers uit het land van de tegenstander aan de andere kant van het veld reclames hun land zien.

~ Mari Smits

Bronnen ▼