De Polonaise, een feestelijke Poolse dans

Als tijdens een feestje de polonaise wordt ingezet hebben de aanwezigen vaak al een aardige slok op. Er heerst in ieder geval een losse sfeer. De remmen gaan los. En echt veel regels zijn er niet dus inhaken is eenvoudig. Leg de handen op de schouder van je voorganger en waggel maar door de danszaal. Het woordenboek geeft onder meer deze kernachtige verklaring voor het woord polonaise: rij hossende mensen. Waar komt deze bijzondere en feestelijke dans eigenlijk vandaan?

De polonaise vindt zijn herkomst in Polen en is gebaseerd op de zogenoemde polonez, een traditionele dans in driekwartsmaat (maar geen wals). Deze polonez wordt doorgaans in paren gedanst, over een wat langere afstand. De deelnemers dansen – soms ook in viertallen of achttallen – in rijen of achter elkaar volgens patronen die een dansleider aangeeft. De polonez heeft allerlei varianten. In onze contreien is echter alleen de carnaval-variant overgebleven, waarbij men met de handen op de schouders van de voorganger achter elkaar door een zaal slingert. Niet zelden in lichtelijk beschonken toestand…

Aanvankelijk betekende polonaise ‘langzame Poolse dans in driekwartsmaat’, maar tegenwoordig wordt hij dus op allerlei muzieksoorten gedanst. Als de muzieksoort maar een beetje gezellig is. Op rouwmuziek is het lastig polonaise dansen.

In het verleden namen componisten de muziekstijl en de dans vrij serieus. Onder meer componisten als Bach, Beethoven en Schubert en de uit Polen afkomstige Chopin gebruikten de polonaise als thema in hun muziek.

In 1573 werd in Polen ter gelegenheid van de kroning van Hendrik III tot Poolse koning ook een polonaise gedanst. De dans leek echter niet erg op de polonaise zoals we die vandaag de dag nog kennen. In de aristocratische vorm bewegen de dansers in paren, gerangschikt naar sociale status, waarbij ze bij elke derde stap lichtjes door de knieën gaan. In de loop van de zeventiende eeuw werd de polonaise aan steeds meer Europese hoven gedanst.

Aan mijn lijf geen polonaise

De van oorsprong Poolse dans kennen we ook dankzij de uitdrukking ‘aan mijn lijf geen polonaise’. Dit wordt vaak gezegd als iemand bijvoorbeeld niet aan een fysieke activiteit wil meedoen of geen zin heeft aan gepluk aan zijn of haar lichaam. Het woord polonaise was vroeger ook de Franse benaming voor typisch Poolse kledingstukken: voor vrouwen een strak lijfje met lange schoot en voor mannen een korte, nauwsluitende overjas.

Bronnen ▼