De cycloop Polyphemus

Polyphemus (Polyphemos) is één van de bekendste cyclopen (reuzen die afstammen van Ouranos en Gaea). De reus werd beroemd door het contact dat hij had met Odysseus, de koning van Ithaca.

Odysseus komt Polyphemus tijdens een reis tegen en wordt samen met zijn bemanning opgesloten in diens grot. Iedere dag eet Polyphemus één van de mannen op. Odysseus verzint dan een list om te ontkomen aan de vraatzuchtige Polyphemus. Hij voert de reus dronken en steekt vervolgens zijn oog uit. Omdat de reus hen nu niet meer kan zien weten de mannen te ontkomen. Als de schapen van Polyphemus de grot verlaten gaan de mannen van Odysseus onder de schapen hangen zodat de reus hen niet voelt.

Wanneer de schapen mét de mannen van Odysseus de grot hebben verlaten beseft de cycloop dat hij is beetgenomen. Odysseus heeft de cycloop eerder wijsgemaakt dat hij ‘Niemand’ heet. Woest schreeuwt Polyphemus dan ook “Niemand heeft mijn oog uitgestoken en is ontsnapt!” Toegesnelde andere cyclopen snappen niets van dit gebrul en laten het voor wat het is. Als niemand hun broer heeft lastig gevallen is er immers ook geen reden om in actie te komen.

Odysseus maakt echter een fout als hij zijn schip bereikt. Hij roept de reus vanaf het wegvarende schip en noemt zijn echte naam. Polyphemus bidt hierop tot zijn vader Poseidon, de god van de zee, en vraagt hem Odysseus te straffen. Dit gebed van Polyphemus wordt verhoord. Odysseus bereikt hierdoor pas na tien jaar zijn land Ithaca en onderweg sterven al zijn mannen.

• Overzichtspagina: Griekse mythologie
• Boek: Mythen, legenden, vertellingen: een cultuurhistorische reis langs wereldmythen en legenden