Postuum gratie voor wiskundige Alan Turing

Koningin Elizabeth heeft codekraker Alan Turing postuum gratie verleend. In de jaren vijftig werd de beroemde wiskundige veroordeeld omdat hij homoseksuele handelingen had verricht. Die veroordeling is nu ongedaan gemaakt.

In 2009 begon een groep Britten een petitie voor eerherstel voor Alan Turing (1912-1954). Nog datzelfde jaar bood de Britse premier Gordon Brown namens de regering postuum zijn excuses aan de wetenschapper aan. Een jaar geleden riep natuurkundige Stephen Hawking samen met enkele andere prominente wetenschappers de Britse regering op Alan Turing (1912-1954) officieel gratie te verlenen.

De regering liet aanvankelijk weten dat gratie niet aan de orde kon zijn omdat homoseksualiteit destijds strafbaar was en Turing dus daadwerkelijk de wet had overtreden. Hawkins was echter van mening dat Turing schandelijk was behandeld en moet de computerpionier gezien worden als een “Brits icoon”. Gratie was wat hem betreft op zijn plaats.

Een jaar later is er dan toch gratie verleend. “Alan Turing was een bijzondere man die een hoofdrol speelde in de redding van dit land tijdens de Tweede Wereldoorlog”, zei premier Cameron.

Turingmachine & Bletchley Park

Alan Turing is onder meer bekend vanwege de naar hem vernoemde Turingmachine. Dit apparaat wordt vaak gezien als een voorloper van de computer. Het was bedoeld om wiskundige problemen mee op te lossen en kon gegevens lezen van een lang stuk band, waarbij gebruik werd gemaakt van een tabel om de volgorde van de gevraagde bewerkingen te bepalen.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werkte Turing op Bletchley Park waar de Government Code and Cipher School (GC&CS) van de Britse inlichtingendienst was gevestigd. De wiskundige hield zich hier samen met zijn collega’s bezig met het ontcijferen van radiografische berichten van de Duitsers.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikten de Duitsers namelijk een soort geheimtaal om met elkaar te kunnen communiceren. Hiervoor werd de zogenaamde Enigma-codeermachine, ook wel Schlüsselmaschine E, gebruikt. Al aan het begin van de oorlog slaagden enkele Polen er in de code te breken. De Duitsers ontwikkelden hierop een nog gecompliceerder codeersysteem. Uiteindelijk slaagden Turing en zijn team er in deze Duitse Enigma-communicatiecode te breken. Hierdoor waren de geallieerden de Duitsers vaak een stapje voor.

Veroordeling & Apple-logo

Zeven jaar na de oorlog werd Alan Turing gearresteerd omdat hij homoseksuele handelingen zou hebben verricht. Die waren op dat moment in Engeland nog strafbaar. Turing kreeg de keus: chemische castratie of gevangenisstraf. De wiskundige koos voor het eerste en kreeg daarom hormonen geïnjecteerd. In 1954 pleegde hij zelfmoord door van een vergiftigde appel te eten.

Er wordt wel eens beweerd dat het logo van Apple, een afbeelding van een appel waar een hap uit genomen is, een stil eerbetoon is aan de beroemde wiskundige. Zowel de biograaf van Turing als de ontwerper van het Apple-logo ontkennen dit echter.