Het Rijksmuseum heeft een eerste druk van een beroemd natuurhistorische werk van biologe Maria Sibylla Merian verworven. Het gaat om het insectenboek Metamorphosis insectorum Surinamensium 1705. Het museum spreekt van een meesterwerk in het oeuvre van de van oorsprong Duitse kunstenaar en naturalist.
De onderzoekster was de eerste die de transformatie van rups naar vlinder in de natuurlijke habitat liet zien. De Duitse had al jong interesse in het bestuderen van insecten, kweekte zelf rupsen, en maakte schetsen van details als de verpopping en de planten waarop de insecten leefden. Nadat Merian kort in een Labadistengemeenschap in Friesland had geleefd, vestigde ze zich in Amsterdam. In 1699 trok ze met haar jongste dochter Dorothea Graff naar Suriname, waar zij insecten bestudeerde. Bij terugkomst werkte zij aan Metamorphosis insectorum Surinamensium.
De eerste druk van dit werk werd in 1705 door Merian in Amsterdam uitgegeven, en naar keuze gebonden met een Latijnse of Nederlandse tekst. Het boek bevat zestig handgekleurde platen van onder meer rupsen, vlinders en spinnen die zijn afgezet (ingekleurd) met diepe kleuren en rijke schakeringen. Bijzonder is dat er ook beschrijvingen zijn van de omstandigheden waarin de informatie werd verzameld. Merian maakte gebruik van de kennis van tot slaaf gemaakte mensen en de oorspronkelijke bewoners van Suriname.
Het boek wordt toegevoegd aan de Rijksmuseum Research Library. Met ruim een half miljoen boeken op het gebied van kunst en geschiedenis is dit de grootste kunsthistorische bibliotheek van Nederland. De collecties van de bibliotheek omvatten onder meer duizenden kunstreceptuurboeken, praktische handleidingen tot het maken van de kunst, als ook prentwerken op uiteenlopende gebieden.
Van Maria Sibylla Merian had het Rijkmuseum al sinds 1900 het werk Der Raupen wunderbare Verwandelung und sonderbare Blumen-nahrung (1679-1683) in bezit. Daarnaast bezit het in één band de postuum uitgegeven De Europische insecten (1730) en Over de voortteeling en wonderbaerlijke veranderingen der Surinaamsche insecten (1730). Conservator Alex Alsemgeest over de nieuwe aanwinst:
Met deze aankoop gaat een langgekoesterde wens van ons in vervulling. Goede exemplaren van de eerste druk uit 1705 komen zelden op de markt. De artistieke kwaliteit en wetenschappelijke vernieuwing, in combinatie met Merians persoonlijke geschiedenis en de koloniale context maakt dat het werk op alle facetten aansluit bij de verhalen die we in het Rijksmuseum vertellen.
