Schadenfreude – Plezier beleven aan andermans leed

Schadenfreude is misschien wel een van de mooiste leenwoorden uit het Duits, al is dat natuurlijk subjectief. Het woord wordt gebruikt om aan te geven dat iemand plezier beleeft aan andermans leed… Leedvermaak dus.

In het openbare leven kan Schadenfreude zich bijvoorbeeld voordoen in het verkeer. Weinig mensen vinden het leuk om te zien dat iemand een bekeuring krijgt. Zelf houden we daar immers ook niet van. Als een automobilist zich echter asociaal gedraagt en bijvoorbeeld rechts heeft ingehaald of enorm heeft zitten bumperkleven, vinden we het vaak minder erg als de persoon in kwestie door de politie wordt bestraft. Sterker: het kan dan zelfs zo zijn dat we dat eigenlijk wel leuk vinden. En dan is dus sprake van Schadenfreude.

Bijzonder is dat dit woord ook in het Engels wordt gebruikt en er geen eigen Engelse term is die de lading helemaal dekt. Schadenfreude is een samenstelling van de Duitse woorden Schaden (leed of beschadiging) en Freude (vreugde of plezier). In Duitsland wordt het woord al zeker sinds halverwege de achttiende eeuw gebruikt. Bekende filosofen als Schopenhauer, Kant en Nietzsche schreven er al over.

Populariteit

Volgens het Amerikaanse woordenboek Merriam-Webster won het woord in de jaren negentig in de westerse wereld aan bekendheid, dankzij een aflevering van de langlopende animatieserie The Simpsons. In de bewuste aflevering is te zien hoe de hoogbegaafde Lisa, de achtjarige dochter van het echtpaar Homer en Marge Simpson, haar wat dommige vader tijdens het avondeten vraagt of hij weet wat het woord Schadenfreude betekent.

Na deze aflevering, voor het eerst uitgezonden in oktober 1991, zou het woord vooral populair zijn geworden onder Engelstalige academici.

Bronnen ▼