Shambhala – Mythisch koninkrijk (en dubieus ‘kruidenmiddel’)

Shambhala is een mythisch koninkrijk dat bekend is uit het Tibetaans boeddhisme. Het rijk zou ergens ten noordoosten van China liggen. Volgens de mythologie komt de verlosser van de wereld uit Shambhala, op een moment dat de aarde bedreigd wordt door oorlog en algehele vernietiging. De hoofdstad van het koninkrijk is de centraal gelegen stad Kalāpa.

Volgens de overlevering ontving de eerste vorst van Shambhala, de mythische Suchandra, persoonlijk onderwijs van Boeddha. Op zijn tachtigste zou hij van Boeddha de zogenoemde Kalachakra-leer hebben ontvangen. Kalachakra betekent iets als “wiel van de tijd”. De complexe meditatieleer stelde koning Suchandra in staat de dhamma te beoefenen, de levensweg die leidt naar spirituele bewustwording. Suchandra legde de Kalachakra-leer vast en gaf deze zo door aan zijn zes opvolgers, de zogenoemde dharmarajas die ieder honderd jaar zouden hebben geregeerd.

Na deze zes dharmarajas volgen vijfentwintig heersers die in het Tibetaanse boeddhisme bekend staan als de Kalki-koningen. Volgens de leer zal er tijdens de heerschappij van de laatste vorst, Rudra Cakrin, ergens in de vierentwintigste eeuw een gouden tijd aanbreken waarna een universeel koninkrijk wordt gevestigd.

Sommige boeddhisten in Tibet geloven dat de dalai lamas incarnaties zijn van de tweede Kalki: Pundarika.

De Tibetaanse geestelijke Chögyam Trungpa (1939-1987) richtte in de twintigste eeuw een internationale Shambhala-organisatie op met vestigingen wereldwijd, waaronder in Nederland. De geestelijke, die eerder in Tibet een groot klooster leidde, wilde via deze organisaties de meditatietraditie toegankelijk maken voor met name studenten in de westerse wereld. De Nederlandse vestiging van deze organisatie schrijft op haar website het volgende over de kern van de Shambhala-leer:

“De Shambhala-leer is gebaseerd op de overtuiging dat er fundamentele, menselijke wijsheid bestaat, die de problemen van de wereld kan helpen oplossen. Deze wijsheid hoort niet bij één bepaalde cultuur of religie, en is ook niet uitsluitend afkomstig uit het westen of het oosten. Het is een traditie van menselijk krijgerschap, die in veel culturen en tijdperken heeft bestaan.”

Kruidenmiddel

In Nederland kwam het begrip Shambhala in 2021 in het nieuws vanwege een kruidenmiddel met die naam dat onder meer door radio-dj Giel Beelen werd gepromoot. Volgens de makers zou het middel gebruikers helpen om zijn of haar “innerlijke zelf te vinden”. Na kritiek van verschillende voedselexperts en aandacht in consumentenprogramma Radar besloot de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) het middel onder de loep te nemen. Begin 2022 oordeelde het agentschap dat het middel een gevaar vormde voor de volksgezondheid. Verkoop en handel werd hierop verboden.

Bronnen ▼