Soefisme – betekenis en herkomst

Het soefisme (Arabisch: tasawwoef: soefi worden) geldt als een mystieke stroming binnen de islam. Wat houdt het soefisme precies in en wanneer is deze stroming ontstaan?

Betekenis van soefisme

Als mystieke stroming in de islam ontwikkelde het soefisme zich in de vroege Middeleeuwen, in de zevende en achtste eeuw, uit de sjiitische stroming binnen de islam. Vooral vanaf de tiende eeuw maakte het soefisme een bloei door. Het ontstond door een mix aan invloeden: diverse teksten uit de Koran spelen in deze stroming een rol, maar ook zijn er invloeden van het hellenisme (de Grieks-antieke cultuur, met name het neoplatonisme), filosofische invloeden en invloeden van uit het christendom (met name het kloosterwezen).

De term is eind achttiende eeuw voor het eerst in de wetenschap gebruikt en ontleend aan het Arabische woord sūf (صوف), hetgeen ‘wol’ betekent. Dit sloeg op de wollen kleding die de vroegere soefi droegen. Er zijn soefi die stellen dat de term ‘soefi’ teruggeleid moet worden op tasawwuf safā, wat betekent ‘zuiver worden’.

Belangrijkste uitgangspunten van het soefisme

De betekenis ‘zuiver worden’ die volgens sommige soefi aan soefisme gegeven moet worden, geeft goed aan waar het in het soefisme aanvankelijk om draaide, namelijk om ascese (onthouding) en afzien van wereldse genoegens. Vooral in de twaalfde en dertiende eeuw ontstonden er in de islamitische wereld tal van soefi-orden en soefi-gemeenschappen van broeders en zusters, vergelijkbaar met de kloosters in Europa. Men streefde naar onder meer spirituele beleving en kennisvergaring (gnosis), eenheidsbeleving, ideeën over een transcendente God en anti-materialisme.

De soefi-broeders en -zusters mediteerden veel, probeerden afstand te houden tot het materiële en lichamelijke en geestelijke verdieping te zoeken, baden en vastten veel en onthielden zich (soms) van slaap.

Soefi’s staan bekend als tolerant ten opzichte van afwijkende religieuze opvattingen. Ook staat het soefisme open voor andere religies en hun opvattingen, zoals het boeddhisme, hindoeïsme en het christendom.

Boek: In het hui van de islam – Henk Driessen
Lees ook: Wat is jihad?
En verder… Verschillen tussen soennieten en sjiieten
…of: Salafisme – Conservatieve stroming binnen de soennitische islam

Bronnen ▼