Ruim zestig jaar nadat hij tijdens de Tweede Wereldoorlog met zijn Spitfire een noodlanding maakte, zag de Amerikaanse vliegenier John S. Blyth voor het eerst filmbeelden van die gebeurtenis. Een legerarts had hiervan indertijd opnamen gemaakt met een 16 mm camera.
Filmmaker William Lorton ontdekte de beelden in 2005 en zocht de 83-jarige piloot op. Van die ontmoeting maakte hij een documentaire, getiteld “Spitfire 944”, die sinds dit jaar op YouTube te bekijken is.
Het was in 1942 toen de arts Jim Savage, bijgenaamd “doc”, in dienst trad van de U.S. Air Force. Als flight surgeon met de rang van majoor deed hij gedurende de oorlog dienst in het 14th Photo Reconnaissance Squadron, een eenheid die zich bezighield met het fotograferen van doelen in Duitsland voor verkenningsdoeleinden. Zijn belevenissen legde de majoor vast met zijn eigen 16mm camera. Vele jaren lagen de opnamen opgeborgen in twee koffers, totdat ze na zijn dood in 2005 gedigitaliseerd werden door William Norton, de kleinzoon van de zus van zijn echtgenote.
Norton bekeek de beelden en was met name gefascineerd door de noodlanding van een Spitfire op een vliegveld. De piloot overleefde de landing en kreeg op de grond van het vliegbasispersoneel een sigaret tegen de schrik aangeboden. Het viel de filmmaker op dat het legendarische Britse toestel Amerikaanse markeringen had. Aan de hand van het nummer op de staart, PA 944, kostte het geen moeite om via Google de naam van de piloot te achterhalen. Samen met de kleinzoon van Jim Savage en een cameraman zocht hij de luchtmachtveteraan op in zijn woning in Seattle. Daar confronteerden ze hem met de opname van zijn noodlanding.
Als luitenant in dienst van het 14th Photo Reconnaissance Squadron vloog John S. Blyth vanaf 1943 in totaal 51 missies om doelen te fotograferen in Duitsland, waaronder Berlijn, München en het Ruhrgebied. Zijn vliegbasis was RAF Mount Farm in Engeland, vlakbij Oxford. Zijn eerste missies vloog hij in een tot verkenningstoestel omgebouwde Amerikaanse jachtvlieger van het type Lockheed P-38 Lightning. Vanwege technische problemen (de motoren vielen op de grote hoogte waarin gevlogen werd vaak uit als gevolg van bevriezing) stapte zijn squadron over op de Britse Spitfire, het toestel waarin Blyth altijd al eens had willen vliegen.
Dat er Amerikanen vlogen in de Spitfire is niet algemeen bekend. Ook wilden indertijd sommige collega-vliegers van Blyth niet geloven dat hij verkenningsmissies vloog in een Spitfire. Aangenomen werd dat toestellen van dit type ongeschikt waren voor de lange afstanden. De verkenningsvliegtuigen waren echter uitgerust met een extra brandstoftank. De toestellen waren ongewapend en vlogen individueel en dus zonder escorte. Onder die omstandigheden lukte het Blyth desondanks om bijvoorbeeld op 6 augustus 1944 met een boordcamera foto’s te maken boven Berlijn, de hoofdstad van nazi-Duitsland, en veilig terug te keren. Voor zijn inzet tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de vliegenier beloond met het Amerikaanse Distinguished Flying Cross.
Geblokkeerd landingsgestel
De missie die voor de luitenant bijna een fatale afloop had vond plaats op 12 september 1944. Blyth was op de terugweg van een missie boven het Duitse Ruhrgebied toen zijn landingsgestel geblokkeerd raakte. Pogingen om de blokkade op te heffen mislukten en omdat zijn brandstof opraakte kreeg hij de opdracht een noodlanding te maken. Legerarts Jim Savage was ter plaatste en filmde de buiklanding op Mount Farm die wel eens fataal had kunnen aflopen. Het emotioneerde Blyth toen hij ongeveer zestig jaar later met deze beelden geconfronteerd werd. “Hell! I’ve never seen that before. Where did you get that?”, zo riep hij stomverbaasd uit. Na van de emotie bekomen te zijn, toonde hij de filmmakers een stuk van de propeller van het toestel dat hij altijd bewaard had. Ook vertelde hij over hoe het was om te vliegen in een Spitfire. “Every pilot should fly in a Spitfire, at least once”, zo verklaarde hij vol trots dat hij zo lang mocht vliegen in dit toestel.
De in 2006 verschenen documentaire van William Lorton over het verhaal van de noodlanding van Spitfire PA 944 won meerdere filmprijzen, waaronder die van beste documentaire op het Tacoma Film Festival in 2007. Op YouTube is de aangrijpende documentaire al meer dan 1 miljoen keer bekeken sinds het online gaan in mei 2013.
