Unieke vondsten uit Keltische elitegraven geschonken aan gemeente Tongeren

Tussen 1984 en 1987 werden bij opgravingen in de toenmalige Belgische gemeente Meeuwen-Gruitrode verschillende unieke artefacten uit de Keltische tijd gevonden. Deze vondsten, waaronder de inhoud van enkele Keltische elitegraven, bleven eigendom van de gemeente maar een selectie werd al wel getoond in het Gallo-Romeins Museum in Tongeren. Deze week stemde de gemeenteraad van Oudsbergen er mee in alle artefacten aan de gemeente Tongeren over te dragen.

Onder enkele grafheuvels in het gehucht De Rieten, tegenwoordig onderdeel van de gemeente Wijshagen, stuitten archeologen in de jaren tachtig op drie elitegraven uit de vijfde en vierde eeuw voor Christus. De vondsten bleken uniek voor België, mede omdat ze aantonen dat vooraanstaanden leden van de regio in deze periode al contact onderhielden met verderaf gelegen gebieden.

Eén graf bevatte een zogeheten cista a cordoni, een cilindrisch gevormd geribd bronzen vat, waarschijnlijk afkomstig uit Zuid-Europa. In hetzelfde graf werd ook paardentuig aangetroffen: bronzen sierelementen voor het hoofdstel en een ijzeren bit. Twee andere graven bevatten een situla, een ander type bronzen vat, afkomstig uit de regio aan de rivier Ticino, op de grens van Zwitserland en Noord-Italië. In het Keltisch kerngebied in Centraal-Europa dienden een cista of situla als mengvat voor het aanlengen van wijn. In onze contreien werden ze gebruikt als urn.

Het Gallo-Romeins Museum toont de grafensembles al sinds het begin van de jaren 1990. Ze behoren tot de topstukken van het museum. De Keltische elitegraven zijn de afgelopen jaren opnieuw onderzocht door een team onder leiding van professor Nico Roymans van de Vrije Universiteit Amsterdam. De resultaten van het onderzoek worden in de loop van dit jaar gepresenteerd.

Munten en vuurstenen objecten

Naast de elitegraven werden in de jaren tachtig ook objecten gevonden in een veertigtal eenvoudiger graven uit dezelfde periode. Verder vonden archeologen in De Rieten ongeveer 450 Romeinse bronzen voorwerpen, waaronder mantelspelden, armbanden en munten. Deze werden er in de eerste of tweede eeuw na Christus geofferd op een zogenaamde cultusplaats. Al deze objecten worden eveneens geschonken aan de gemeente Tongeren.

Bij de schenking door Oudsbergen horen ten slotte ook honderden vuurstenen artefacten die in 1986-1987 zijn opgegraven in Meeuwen. Deze vondsten dateren uit het zogeheten laatmesolithicum (5000-4500 v.Chr.) en getuigen van (jacht)kampen van groepen jagers-verzamelaars.

In Oudsbergen is een archeologisch park te vinden waarin ook aandacht wordt besteed aan de bijzondere opgraving. Hier worden al langere tijd verschillende replica’s van de vondsten uit de jaren tachtig getoond. Afgesproken is dat de gemeente de vondsten mag lenen wanneer men bijvoorbeeld een tijdelijke tentoonstelling wil houden.