Dat Goede Tijden Slechte Tijden de bekendste soapserie is van Nederland is wel bekend. Maar waarom spreken we eigenlijk van een soapserie? Wat heeft zo’n dagelijks televisieprogramma, waarin de dramatische gebeurtenissen zich vaak in sneltreintempo opvolgen, met zeep te maken?
De klassieke Amerikaanse soap opera draaide meestal om gezinnen uit de middenklasse die in relatief kleine steden woonden. De makers hoopten dat veel luisteraars zich met hen konden identificeren, maar vooral dat de kijkers hierna in de winkel de zeepproducten kochten die in de reclameblokken werden aangeprezen. De soaps richtten zich daarom hoofdzakelijk op vrouwen. Die deden immers de boodschappen en de was.
Nederland
Joop van den Ende besloot de soapserie begin jaren negentig naar Nederland te halen. De eerste aflevering van de eerste soapserie van de Lage Landen, Goede tijden, slechte tijden, was op 1 oktober 1990 te zien bij de jonge commerciële zender RTL4. Anders dan in Amerika, waar soaps meestal in de namiddag werden uitgezonden, besloot men de serie in Nederland aan het begin van de avond in te plannen. De eerste seizoenen van de soep zijn gebaseerd op een Australische soapreeks, getiteld The Restless Years. In Australië werden soaps overigens ook vaak begin van de avond uitgezonden.
De eerste aflevering van GTST:
Hoewel GTST in Nederland niet direct werd geproduceerd door een zeepfabrikant, kwam het programma hier ook bekend te staan als een echte soapserie. In de Nederlandse serie, die nog altijd wordt uitgezonden, staan de belevenissen van de inwoners van het fictieve plaatsje Meerdijk centraal. Op het hoogtepunt trok de serie dagelijks ruim twee miljoen kijkers. De reclames rondom het programma waren in die periode daardoor ook zeer populair, niet alleen bij zeepfabrikanten.
De publieke omroep Veronica was in de jaren negentig onder de indruk van het succes van de soapserie en overwoog een eigen soap te maken. Aangezien dit vrij prijzig was, besloot men samen te werken met de TROS, die net de stekker uit de populaire ziekenhuisserie Medisch Centrum West had getrokken. De nieuwe soap werd gebaseerd op de Amerikaanse ziekenhuisserie Ryan’s Hope. Voor de productie benaderde men Joop van den Ende. De kosten waren echter hoog. In zijn biografie legt de mediamagnaat uit hoe men erin slaagde het financiële plaatje toch rond te krijgen:
De televisiemaker slaagde er daarnaast in nog een extra inkomstenbron te vinden: Procter & Gamble wilde wel investeren. De nieuwe serie, die de naam Onderweg naar Morgen kreeg, werd daarmee dus een échte soapserie. De eerste aflevering was op 3 januari 1994 te zien bij de publieke omroep. Later verhuisde de serie naar het commerciële net.
Iets of iemand om zeep helpen – Herkomst
Ignaz Semmelweis – ‘Handen wassen in het ziekenhuis!’
Bronnen â–¼
-https://www.britannica.com/art/soap-opera
-https://www.libelle.nl/actueel/libelle-legt-uit-waarom-heet-een-soap-een-soap~be9c3012/
-Joop van den Ende: de biografie – Henk van Gelder (Nijgh & van Ditmar, 2012)