William Penn - Kolonisator en Quaker

William Penn, Engelse kolonisator en Quaker die de Britse kolonie ‘Provincie Pennsylvania’ stichtte, de latere Amerikaanse staat Pennsylvania.

William Penn wordt op 14 oktober 1644 geboren in Londen als zoon van de Engelse admiraal Sir William Penn en Margareth Jasper, dochter van een koopman uit Rotterdam. Tijdens de Engelse Burgeroorlog (1639-1651) dient hij bij de Royal Navy.

Penn groeit op in de traditie van de Anglicaanse Kerk maar sluit zich tijdens zijn studie in Oxford aan bij de Quakers. Deze godsdienstige beweging, ook wel Society of Friends (Genootschap van Vrienden) genoemd, baseert zich hoofdzakelijk op de uitspraken van Jezus en is relatief ondogmatisch. Kerkelijke ambten en sacramenten kennen de Quakers niet. Verder leven ze vrij sober, hechten ze grote waarde aan liefdadigheid en verwerpen ze de militaire dienst. Als William Penn zich bij de door George Fox gestichte beweging aansluit, hebben de Quakers het vaak zwaar te verduren, omdat de stroming door het gezag doorgaans wordt gezien als ‘ketters’. William Penn belandt door zijn lidmaatschap van de Quakers meerdere malen in de gevangenis en wordt ook weggestuurd van de universiteit.

In de gevangenis schrijft William Penn enkele werken waaronder No Cross, No Crown (1669), A seasonable caveat against popery (1671) en The great case of liberty and conscience (1670).

Penn's No Cross, No Crown — Penn’s No Cross, No Crown

In 1675 steunt William Penn een groep prominente Quakers die zich vestigt in het westen van de huidige staat New Jersey. Penn blijft in deze periode zelf in Engeland maar stelt daar wel een handvest op waarin de vrijheid van kolonisten wordt vastgelegd.

Op 4 maart 1681 schenkt koning Karel II de prominente Quaker een groot gebied ten westen en zuiden van New Jersey. De koning doet dit om zo een schuld af te lossen die hij nog bij Penn’s vader heeft. Het gebied dat Penn ontvangt wordt Pennsylvania genoemd. Vrij vertaald betekent dit ‘land van de wouden van Penn’ (sylvania is Latijns voor bos/woud). Penn noemt de hoofdstad van het gebied Philadelphia wat ‘broerderliefde’ betekent.

The Treaty of Penn with the Indians – Edward Hicks

Godsdienstvrijheid

In 1682 vestigt Penn zich in het gebied. Hij spreekt zelf van zijn ‘heilige experiment’ en hoopt dat zijn kolonie de kiem van een nieuwe natie kan vormen. In een zogeheten Frame of Government legt hij de grondwet voor de nieuwe kolonie vast, waarin onder meer vrijheid van godsdienst en een gekozen wetgevende vergadering worden vastgelegd. Penn bepaalde dat…

“…alle personen in deze provincie die de ene en almachtige en eeuwige God belijden en erkennen als de schepper, handhaver en heerser van de wereld en die zichzelf in geweten verplicht achten vreedzaam en rechtmatig te leven in de burgerlijke samenleving op geen enkele manier zullen worden geschaad of benadeeld omwille van hun godsdienstige overtuiging of praktijk, noch gedwongen zullen worden op welk moment dan ook enige religieuze eredienst, plaats of gemeente te bezoeken of te onderhouden.”
Bron: Deze waarheden – Jill Lepote

Penn sluit verschillende verdragen met de indianen om zo onnodig bloedvergieten te voorkomen. Desondanks wordt er in de huidige staat Pennsylvania veel gevochten tussen indianen en kolonisten. Met name Schotse en Ierse kolonisten nemen geregeld op oneigenlijke wijze gebieden van de indianen in bezit.

William Penn keert in 1684 terug naar Engeland. Als zijn vriend koning Jacobus II ten val komt, wordt Willem III (stadhouder van Holland, Zeeland, Utrecht, Gelderland en Overijssel en koning van Engeland, Schotland en Ierland) de nieuwe leider van het land. Penn valt in ongenade bij deze ‘Prins van Oranje’ en raakt de macht over zijn kolonie kwijt. In 1694 wordt dit gezag in ere hersteld.

De beroemde Britse Quaker overlijdt in 1718 in zijn huis in Ruscombe en wordt naast zijn eerste vrouw, Gulielma Maria Springett (1644-1694), begraven in Buckinghamshire.