Zegelstempel uit 13e eeuw gevonden bij kasteelruïne Nijenbeek

Tijdens archeologisch onderzoek bij kasteelruïne Nijenbeek in het Gelderse Voorst is een zegelstempel uit de dertiende eeuw gevonden. Dat meldt archeologisch onderzoeksbureau RAAP, dat de vondst heeft gedaan.

De zegelstempel blijkt eigendom te zijn geweest van ridder Dirck van Nijenbeek (1232-1296), een voormalige eigenaar van kasteel Nijenbeek. Waarschijnlijk was hij ook de stichter van het kasteel dat dus ook naar hem is vernoemd. Het object werd gevonden in de kasteelgracht en is vrij goed bewaard gebleven, waardoor het omschrift nog goed te lezen is:

S.DNI TH.MILICI DE.NIENBEKE, voluit: S.DomiNI THeodorus.MILICI DE.NIENBEK. (zegel van heer Dirck ridder van Nijenbeek)

Zegelstempels werden in vroeger tijden onder meer gebruikt om aktes of brieven te bezegelen. Ook kon men er bijvoorbeeld kistjes mee sluiten die daarna zonder het zegel niet meer te openen waren. Na de dood van Dirck van Nijenbeek in 1296 werd de zegelstempel vernietigd om te voorkomen dat een ander uit naam van de ridder documenten kon bezegelen. Met een hamer sloeg men een deel van de zegelstempel af om het overgebleven deel vervolgens bij het kasteel weg te gooien. Na eeuwen is dit fragment nu dus weer aan de oppervlakte gekomen.

Beschietingen in 1945

De ruïne van kasteel Nijenbeek is relatief jong. Eeuwenlang werd de verdedigingsburcht door verschillende families bewoond, totdat de Duitse bezetter het kasteel tijdens de Tweede Wereldoorlog in gebruik nam. Op 12 april 1945 beschoten de geallieerden de burcht vanaf Gorssel met granaten en tanks om soldaten van de Duitse Wehrmacht te verdrijven. De burcht werd daarbij grotendeels verwoest.

De gevonden zegel heeft een diameter van zes centimeter en is ongeveer acht millimeter dik. Volgens RAAP gaat het daarmee om een vrij groot exemplaar en worden dergelijke zegelstempels zelden gevonden. De vondst is al in de zomer van 2018 gedaan maar nu pas wereldkundig gemaakt. Vanwege de ontdekking is een kleine permanente expositie bij de kasteelruïne ingericht. Ook andere vondsten, waaronder vooral veel gebruiksaardewerk, worden hier tentoongesteld.

De opgraving bij de kasteelruïne is uitgevoerd in opdracht van de huidige eigenaresse, barones van Lynden.