Zo gezond als een vis – Betekenis & herkomst

Wie zo gezond is als een vis, is kerngezond. De betreffende persoon heeft niet tot nauwelijks gezondheidsklachten en hoeft zich over de eigen gezondheidstoestand geen zorgen te maken. Hoe komen we aan dit gezegde?

De uitdrukking ‘zo gezond als een vis’ gaat erg ver terug in de tijd, namelijk tot de Oudheid. De zegswijze werd geïntroduceerd door de Romeinse dichter Juvenalis, de leefde rond het jaar 100 na Christus. In een van zijn dichtwerken komt de frase als volgt voor:

“Sanior es pisce.” (Zo gezond als een vis)

Vroeger werd deze uitspraak aangevuld met: ‘in het water’. Tegenwoordig gebeurt dat minder vaak. De dichter Juvenalis is ook bekend vanwege een andere uitdrukking, die qua betekenis enigszins lijkt op ‘zo gezond als een vis’, namelijk:

“Mens sana in corpore sano.” (Een gezonde geest in een gezond lichaam)

Gebruik door dichter Jacob Cats

De Latijnse uitspraak sanior es pisce wordt, in de Nederlandse vertaling van zo gezond als een vis zijn, al sinds de zeventiende eeuw gebruikt. We komen het gezegde onder meer tegen bij de bekende dichter Jacob Cats, die in twee van zijn werken deze passages neerpende:

“Haer jeught is als een roos, of als een jeughdigh lis,
En sy is boven dat gesont gelijck een vis.”

Een mensch die sober leeft die is geduyrigh fris.
En door het gantsche lijf gesont gelijck een vis.

Bronnen ▼