Andromeda – De prinses die gered werd door Perseus

3 minuten leestijd
Perseus bevrijdt Andromeda - Fresco uit de 1e eeuw na Christus uit het Casa Dei Dioscuri, Pompeii.
Perseus bevrijdt Andromeda - Fresco uit de 1e eeuw na Christus uit het Casa Dei Dioscuri, Pompeii.

Andromeda is een knappe koningsdochter uit de Griekse mythologie die door haar moeder flink in de problemen wordt gebracht. Als ze geofferd dreigt te worden en bijna verslonden wordt door een gruwelijk zeemonster, schiet de halfgod Perseus haar te hulp.

Andromeda aan de rots geketend (1631) van Rembrandt van Rijn
Andromeda aan de rots geketend (1631) van Rembrandt van Rijn
Andromeda is de dochter van het Ethiopische koningspaar Cepheus en Cassiopeia. Haar ijdele moeder is zeer onder de indruk van de schoonheid van haar dochter en beweert op een dag dat Andromeda zelfs knapper is dan de Nereïden, vijftig beroemde zeenimfen die de zeegod Poseidon samen met de tritons vergezellen op zijn reizen. De Nereïden zijn gekrenkt en beklagen ze hierna bij Poseidon. Poseidon reageert woedend en is van mening dat Cassiopeia moet worden gestraft. De zeegod geeft een monster opdracht het Ethiopische koninkrijk volledig te vernietigen. Wanhopig raadplegen Cepheus en Cassiopeia dan een orakel. De twee krijgen te horen dat er maar een manier is om het noodlot af te wenden: Andromeda offeren.

Hoewel het offer enorm is besluit het koningspaar toch om Andromeda te offeren, om zo de rest van het koninkrijk te sparen. De onschuldige koningsdochter wordt geboeid op een klif gezet, zodat het zeemonster, dat al pad is gegaan om het koninkrijk te verwoesten, haar kan verslinden waarna zij voor eeuwig de bruid van de zee zal zijn. Als het monster al vlakbij is vliegt de held Perseus voorbij op zijn gevleugelde paard, de Pegasus. Kort daarvoor heeft de halfgod de gruwelijke gorgo Medusa verslagen die in staat was met haar ogen mensen te verstenen. Het hoofd van dit monster, waaruit een groot aantal kronkelende slangen groeien, draagt de held in een zak bij zich.

Perseus bevrijdt Andromeda - Schilderij van Joachim Wtewael, 1611
Perseus bevrijdt Andromeda – Schilderij van Joachim Wtewael, 1611

Als Perseus prinses Andromeda op de klif ziet staan is hij onmiddellijk verkocht. De held is getroffen door de schoonheid van de prinses en wendt zich tot koning Cepheus. Hij belooft het monster te verslaan als hij daarna met Andromeda mag trouwen. Cepheus stemt toe. Hierna barst een gruwelijke strijd los.

Perseus slaagt er uiteindelijk in het monster te verslaan. Volgens sommige bronnen brengt hij het zeemonster zoveel schade toe met zijn kromzwaard, een geschenk van de god Hermes, dat het wezen uiteindelijk bezwijkt. Volgens andere verhalen versteent Perseus het gedrocht met behulp van de Medusakop. De Romeinse dichter Ovidius omschreef het gevecht op weelderige wijze in zijn Metamorphosen

Pijlsnel dook Perseus door de lucht omlaag en sprong het monster op de rug en stak zijn zwaard rechts in de flank van ’t sidderende dier, tot aan het kromgebogen handvat. Gepijnigd door de diepe wond verheft het zich hoog in de lucht, duikt dan weer onder water, wendt zich links en rechts als een wild zwijn waarop een hondenmeute blaffend afspringt. Perseus blijft voor de prooibeluste bek gespaard dankzij zijn snelle vleugels. Waar hij kans ziet, stoot hij met zijn zwaardpunt tussen de ribben, in de rug, in waarop een schelpenlaag gekleefd zit, in zijn staart, waar die, als bij een vis, versmalt.

Ovidius – Metamorphosen, Boek IV 718-726 – Vert. M. d’Hane-Scheltema

Nadat Perseus met het zeemonster heeft afgerekend, verandert hij met behulp van het Medusakop voor de kust ook nog zeewier in rood koraal.

Perseus beschermt Andromeda tegen het monster, Korinthische amfoor, 575-550 v.Chr. (CC BY-SA 4.0 – Zde – wiki)

Dankbaar dat het gevaar is afgewend schenkt koning Cepheus zijn dochter hierna zoals beloofd aan Perseus. Er is echter wel een probleem. Eerder heeft hij Andromeda namelijk ook al uitgehuwelijkt aan zijn broer, Phineus. Tijdens de bruiloft stapt deze broer verontwaardigd naar voren en eist de hand van zijn nichtje op. Opnieuw moet Peseus nu de strijd aangaan om de hand van Andromeda te winnen. Met het hoofd van Medusa versteent hij al zijn vijanden. Perseus en Andromeda vestigen zich hierna in de stad Tiryns. De twee krijgen samen zes zonen en een dochter.

Sterrenbeelden

Na hun dood worden Perseus en Andromeda door de godin Athena als sterrenbeelden dicht bij elkaar aan de hemel geplaatst. Ook een andere hoofdrolspeler in dit verhaal, moeder Cassiopeia, wordt een plek aan het hemelgewelf gegund. De goden zijn de hoogmoed van de koningin echter nog niet vergeten. Als straf plaatsen ze haar sterrenbeeld daarom ondersteboven aan de hemel.

De naam van Andromeda leeft ook nog voort in de Andromedanevel, een spiraalvormig sterrenstelsel dat te zien is bij het gelijknamige sterrenbeeld. Het is het verst verwijderde object dat, onder zeer gunstige omstandigheden, met het blote oog aan de nachtelijke hemel is te zien.

Bronnen

-Griekse mythologgie encyclopedie – Guus Houtzager (R&B), p.43-45
-https://www.britannica.com/topic/Andromeda-Greek-mythology
-Ovidius – Metamorphosen, Boek IV 718-726 – Vert. M. d’Hane-Scheltema
-Mythen uit het oude Griekenland – Hein van Dolen (Prometheus) p.62-62
-De grote mythologie encyclopedie – Arthur Cotterell (Veltman) p.20,74,75
-https://www.sterrenkunde.nl/index/encyclopedie/andromedanevel.html

Historiek is een onafhankelijk online geschiedenismagazine voor een breed publiek. We willen geschiedenis en actualiteit met elkaar verbinden en geschiedenisverhalen gratis toegankelijk maken. Steun ons werk

Recent gepubliceerd

Reageer

Abonneer
Stuur mij een e-mail bij
guest
0 Reacties
Oudste
Nieuwste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties

Gratis geschiedenismagazine

Ontvang, net als ruim 54.000 anderen, iedere week de gratis nieuwsbrief van Historiek:
0
Reageren?x
×