Dark
Light

Atalanta – De jaagster die niet wilde trouwen

…maar het toch deed en veranderde in een leeuw
Auteur:
3 minuten leestijd
Atalanta tijdens de jacht op het Calydonische zwijn - Jan Fyt, 1648
Atalanta tijdens de jacht op het Calydonische zwijn - Jan Fyt, 1648

Atalanta (of Atalante) is een vrouwelijke jager uit de Griekse mythologie die onder meer bekend is uit de verhalen over de Argonauten.

Sculptuur van Atalanta in het Louvre
Sculptuur van Atalanta in het Louvre (CC BY 2.5 – Pierre Lepautre – Jastrow – wiki)
Atalanta was de dochter van koning Iasus en diens echtgenote Clymene. Ook de Boeotische koning Schoeneus is echter wel eens als haar vader aangemerkt.

Volgens een bekend verhaal wachtte koning Iasus al lange tijd op de geboorte van een zoon en was hij zeer teleurgesteld toen zijn vrouw Clymene het leven schonk aan een dochter. Atalanta werd hierop achtergelaten op een berg om te sterven. De jonge koningsdochter bleef echter in leven doordat ze werd gezoogd door een berin en vervolgens ontfermden enkele jagers zich over het meisje. Aan deze bijzondere jeugd dankte de verworpen koningsdochter haar kracht én haar vermogen om te jagen. Als jaagster was ze zo bekwaam dat ze zelfs succesvol deelnam aan de roemruchte jacht op het Calydonische everzwijn. Atalanta was ook zeer weerbaar. Toen twee centauren haar eens probeerden te verkrachten, beet Atalanta van zich af en doodde ze de twee wezens met haar pijlen

Vol zelfvertrouwen meldde Atalanta zich op een dag aan voor de expeditie van de Argonauten, die onder leiding van Jason op zoek ging naar het Gulden Vlies. Jason weigerde de sterke jaagster echter mee te nemen. Niet omdat ze onbekwaam was, maar enkel omdat ze een vrouw was. Jason vreesde dat haar aanwezigheid aan boord tot onderlinge jaloezie zou leiden.

Huwelijk

Atalanta zat niet erg op een huwelijk te wachten. Na vele verzoeken beloofde ze haar vader in het huwelijksbootje te stappen met de man die haar tijdens een wedloop versloeg. En wie van haar verloor werd onmiddellijk gedood. Hiermee dacht Atalanta veilig te zijn. Geen enkel man was namelijk sneller dan haar… Om de uitdagers ogenschijnlijk enig voordeel te geven liet zij hen naakt lopen terwijl ze zelf een zwaar harnas droeg. Ondanks dat voordeel wist Atalanta al haar uitdagers in te halen waarna ze hen stuk voor stuk doodde met een speer.

Atalanta en Hippomenes, Guido Reni, ca. 1622-25
Atalanta en Hippomenes, Guido Reni, ca. 1622-25

Zo leefde de beroemde jaagster lange tijd zonder man, maar uiteindelijk moest ze toch aan het huwelijk geloven. Op een dag werd ze namelijk uitgedaagd door de jonge vorst Hippomenes (of Milanion in een variant van het verhaal) die ervan overtuigd was dat hij Atalanta kon verslaan. Hij was dan misschien niet sneller dan haar, hij kon wel proberen slimmer te zijn. Kort voor aanvang van de race schonk de godin Aphrodite hem de drie gouden appels van de Hesperiden en gaf hem de tip om, steeds als Atalanta hem op de hielen zat, een van de appels te laten vallen. Voor Atalanta was het eigenlijk eenvoudig om ook deze wedstrijd te winnen, maar haar nieuwsgierigheid speelde haar parten. Steeds als ze onderweg een gouden appel zag liggen, stopte Atalanta om de vrucht op te pakken. Dankzij deze list won Hippomenes de race en kreeg hij Atalanta als vrouw. De koningsdochter was helemaal niet zo rouwig om het verlies aangezien ze inmiddels al verliefd was geworden op de jongen. Uit het huwelijk van de twee werd korte tijd later Parthenopaeus geboren.

Met Atalanta en Hippomenes liep het niet goed af. De twee werden op een dag door de goden veranderd in leeuwen nadat ze de liefde hadden bedreven in een heiligdom van de godin Cybele (of Zeus). Volgens een andere lezing veranderde Aphrodite de twee in leeuwen omdat ze na hun duel geen offer aan de godin hadden gebracht. Deze straf was extra zwaar aangezien men in de oudheid geloofde dat leeuwen niet met elkaar, maar alleen met panters paarden.

De wedstrijd tussen Atalanta (links) en Hippomenes zoals afgebeeld door Noël Hallé, ca. 1672
De wedstrijd tussen Atalanta (links) en Hippomenes zoals afgebeeld door Noël Hallé, ca. 1672 (Louvre)

Bronnen â–¼

-De grote mythologie encyclopedie – Arthur Cotterell e.a. (Veltman) p.26-27
-https://www.britannica.com/topic/Atalanta
-Metamorphosen – Ovidius (Boek X)
-Griekse Mythologie Encyclopedie – Guus Houtzager (Rebo 2005) p.64-65
×