De Bossche bol, een iconisch gebakje uit Den Bosch

De Bossche bol is een typisch gebakje uit Den Bosch. Veel toeristen verlaten de Brabantse hoofdstad niet voor ze de lekkernij tot zich hebben genomen. Het gebakje bestaat uit een grote met slagroom gevulde soes die bedekt is met een dikke laag bruine chocola.

Hoe oud de Bossche bol precies is en wie hem heeft uitgevonden is eigenlijk niet helemaal duidelijk. In 2024 werd echter wel het honderdjarig bestaan van het typisch Brabantse chocoladegebak gevierd. Op 23 februari 1924 adverteerde banketbakker Joseph Johannes Lambermont namelijk voor het eerst voor het gebakje zoals we dat vandaag de dag ongeveer kennen. De bakker verkocht, voor twaalf cent per stuk…

…chocolade bollen met zuivere slagroom-vulling.

Al zeker twintig jaar daarvoor werd de ‘chocolade bol’ in Den Bosch en omgeving echter ook al gegeten, maar deze bevatte, afgaande op oude advertenties, toen doorgaans crêmevulling of gele banketbakkersroom. Na de introductie van de slagroomvariant door bakker Lambermont, werden de twee bollen lange tijd naast elkaar verkocht. De klant bleek echter vooral gecharmeerd van de slagroombol. Erfgoed ’s-Hertogenbosch dook in de geschiedenis van het gebakje en ontdekte dat vanaf 1938 vrijwel alleen nog maar geadverteerd werd voor deze variant. De bol met crèmevulling lijkt tegen die tijd dus van het toneel te zijn verdwenen.

Lang voordat sprake was van Bossche bollen werden door veel banketbakkers in het land overigens al grote soezen verkocht die gevuld werden met zoete crème of room. De typische lekkernij uit Den Bosch is eigenlijk een soort variant op dat gebakje en bevat tegenwoordig dus altijd een laagje chocolade en wordt gevuld met slagroom. Hoewel het gebakje tamelijk populair is, is ook geregeld kritiek te horen. Volgens critici is het vrijwel onmogelijk om de lekkernij netjes op te eten.

Tegenwoordig beschouwen veel inwoners van Den Bosch de chocoladebollen van bakker Jan de Groot aan de Stationsweg als de ‘enige echte’.

Ter gelegenheid van het (vermeende) honderdjarig bestaan van de Bossche bollen is in april 2024 een klein museum over het chocoladegebakje geopend. Dit museum bevindt zich in de Raadskelder onder het stadhuis van Den Bosch.

Verschil tussen de moorkop en de Bossche bol

De Bossche bol vertoont grote gelijkenissen met de moorkop (soms ook chocoladebol genoemd). Dit traditionele gebakje bestaat eveneens uit een met slagroom gevulde soes die rondom bedekt is met chocoladeglazuur. De moorkop is met een diameter van maximaal tien centimeter echter wat kleiner dan de Bossche bol. Ook de chocola die gebruikt wordt verschilt.

De naam moorkop verwijst naar de Moren, de vroegere islamitische bevolking van Noord-Afrika. Deze naam werd vroeger ook wel gebruikt als synoniem voor het in onbruik geraakte woord ‘neger’. Vanwege deze geschiedenis gebruiken sommige bakkers de naam moorkop tegenwoordig niet meer. De bakkerijafdeling van de HEMA besloot in 2020 bijvoorbeeld om de gebakjes voortaan te verkopen onder de naam chocoladebol. De oude naam acht het bedrijf “niet meer van deze tijd”.

Bronnen ▼