Geschiedenisboeken | Pagina 115

Geflirt op de fiets met Anne Frank

“Nederland fietsland.” Wie kent deze slogan niet? Voor de gemiddelde Nederlander is het zien van fietsers in allerlei soorten en maten een vertrouwd beeld. Rutte en Donner op de fiets richting het Binnenhof? Volstrekt normaal toch? Buitenlanders daarentegen wrijven zich de ogen uit bij het zien van al die maffe Nederlandse fietscapriolen.

Fictieve kaart van Atlantis uitgegeven door Athanasius Kircher (Amsterdam, 1665). Op deze kaart is het noorden onder en het zuiden boven. Links is Spanje nog zichtbaar en rechts Amerika.

Boekbesprekingen·Oude Egypte

Van Egypte naar Atlantis

“Over Atlantis publiceren leidt tegenwoordig vrijwel zeker tot reputatieschade”, zo luidt de eerste zin van het boek Van Egypte naar Atlantis. De Boven- en Onderwereld van Osiris. Auteur Wim Zitman is zich goed bewust van het feit dat hij zich met zijn nieuwe boek op dun ijs begeeft waar menigeen in het verleden doorheen is gezakt. En niet zonder reden:

Boekbesprekingen·Filosofie

Toeristen, dat zijn de anderen

Om iets van de wereld te zien hoeven we de deur niet meer uit. Google Earth maakt in één oogopslag duidelijk hoe een plaats van bestemming erbij ligt, Google liet ter plekke opmerkelijke auto’s rondrijden, zodat we thuis dankzij Streetview al weten hoe de omgeving er uit ziet, Ervaringsdeskundigen laten een stroom van beoordelingen achter op internet, zodat een krakend

Boekbesprekingen·Tweede Wereldoorlog

Las Vegas en Auschwitz

Rumoerige speelhallen, knipperende neonverlichting en luxe megahotels versus prikkeldraad, gaskamers en crematoriumovens. Het contrast tussen gokstad Las Vegas en concentratiekamp Auschwitz lijkt onoverbrugbaar groot. Toch spelen beide locaties een rol in de roman De foto van Salo Muller (1936).

Christiaan Huygens door Caspar Netscher 1671, olieverf, Museum Boerhaave, Leiden

Boekbesprekingen

Christiaan Huygens: een geniaal natuurkundige

Vincent Icke, hoogleraar sterrenkunde en kosmologie aan de Universiteit Leiden, is helemaal idolaat van de zeventiende-eeuwse wis-, natuur- en sterrenkundige Christiaan Huygens (1629-1695). Ickes bewondering blijkt uit drie boekjes die hij de afgelopen tijd bij de Historische Uitgeverij Groningen uitgaf over Huygens. Prille lente Het eerste bundeltje is getiteld Christiaan Huygens in de onvoltooid verleden toekomende tijd (2013) en bevat

Boekbesprekingen·Maritieme geschiedenis·Slavernij·VOC

Slavenopstand op een VOC-schip in 1766

Sommige verhalen hebben een universele waarde. Dat geldt ook voor het spannende verhaal van de opstand op het VOC-schip de Meermin in 1766. De bronnen laten niet alleen overheden en de bemanning aan het woord, maar ook burgers en slaven. Opmerkelijk is de relatieve mildheid van de VOC-straffen na de opstand.

De Vita Propria Sermonum inter Liberos Libri Duo – Constantijn Huygens, handschrift uit ca. 1681 (Museum Meermanno)

Geschiedenisboeken·Samenwerkingsrubrieken

De Vita Propria Sermonum inter Liberos Libri Duo – Constantijn Huijgens

Constantijn Huygens wordt op 4 september 1596 in Den Haag geboren. Van 1637 tot zijn overlijden op 28 maart 1687 bewoont hij met zijn vijf kinderen een stadspaleis op de hoek van het Plein en de Poten. Zijn bibliotheek was geplaatst in het rechtergedeelte van het Huygenshuis in kamers die uitzagen op de tuin.

Boekbesprekingen·Middeleeuwen

Een gestoorde edelman uit de Late Middeleeuwen

Gilles de Rais was een Franse maarschalk uit het begin van de vijftiende eeuw, die net als zijn tijdgenoot Jeanne d’Arc op de brandstapel stierf. Echter, om minder nobele redenen. De Rais deed zich voor als diepgelovig man, maar misbruikte en vermoordde meer dan honderd kinderen. Wie was deze man, van wie men zegt dat het sprookje van Blauwbaard van

Gijsbert Karel graaf van Hogendorp – Jean Francois Valois of Cornelis Cels

Boekbesprekingen·Politieke geschiedenis

Vlotte biografie over ijdele magnetist Van Hogendorp

In 1813 riep politicus Gijsbert Karel van Hogendorp (1762-1834) de soevereiniteit van ons land uit en gaf hij Nederland een grondwet die tot op heden de constitutionele basis van ons land vormt.

De vijand van mijn vader door Almudena Grandes

Boekbesprekingen·Geschiedenisboeken

Roman die Spanjaarden kan helpen bij verwerking verleden

Spanje is veranderd in een land van moordenaars en vermoorden, een land waar mensen zomaar worden gearresteerd en na hun arrestatie worden gemarteld en dan al of niet worden vermoord… Deze woorden worden in de roman De vijand van mijn vader uitgesproken door één van de hoofdpersonen. Het gaat hier om de periode tussen 1947 en 1949, die door Spaanse

Boekbesprekingen·Eerste Wereldoorlog·Jodenvervolging·Oekraïne·Tweede Wereldoorlog

Een uniek verslag van de Holocaust in Oekraïne 1941-1944

Van 15 september 1947 tot 10 april 1948 stonden in Neurenberg 24 voormalige leiders van de Duitse Einsatzgruppen terecht voor de moord op meer dan één miljoen burgers, waarvan het merendeel Joden. Deze massamoord vond plaats in de Sovjet-Unie na de Duitse inval op 22 juni 1941. Bij het door de Amerikanen ingestelde militaire tribunaal fungeerde Benjamin Ferencz als hoofdaanklager.

Archeologie·Boekbesprekingen

‘Het eind van het mesolithicum was een hele spannende tijd’

Linda Dielemans is archeoloog bij de gemeente Utrecht. Onlangs verscheen haar eerste kinderboek: Zomerwoud. Dit boek speelt zich af aan het eind van het mesolithicum, wanneer de eerste bandkeramiekers Nederland binnenkomen. We stelden de auteur een aantal vragen: Merk je bij je werk als archeoloog bij de gemeente Utrecht dat kinderen geïnteresseerd zijn in archeologie? En zo ja wat vinden

Boekbesprekingen·Nieuws·Tweede Wereldoorlog

Nieuwe biografie van Anne Frank

De bekende biografie van Anne Frank, van de Weense historica Melissa Müller, verscheen oorspronkelijk in 1998 bij uitgeverij Bert Bakker in Amsterdam. Nog steeds geldt haar beschrijving als hét standaardlevensverhaal van Anne Frank, dé Nederlandse personificatie van de Holocaust. In de afgelopen vijftien jaar is er divers nieuw materiaal ontdekt, zoals enkele dagboekfragmenten, brieven van Otto Frank aan familie in

Boekbesprekingen·Cartografie

Historische verdedigingswerken in Noord-Nederland

voorjaar 2013 verscheen bij Uitgeverij Matrijs (Utrecht) de Atlas van historische verdedigingswerken in Nederland. Deze atlas analyseert de historische context van oude buiten gebruik geraakte verdedigingswerken in Groningen, Friesland en Drenthe. Niet alleen tekstueel, maar ook visueel is het een prachtig naslagwerk.

Boekbesprekingen·Politieke geschiedenis

Bataafse revolutie moest het vergeetboek in

Eind november barst in Nederland een orangistische orgie los. Dan wordt herdacht dat prins Willem VI, zoon van de in 1795 naar Engeland uitgeweken stadhouder Willem V, 200 jaar geleden in Scheveningen werd binnengehaald om vorst te worden en twee jaar later koning van het met België en Luxemburg uitgebreide Koninkrijk der Nederlanden. Daarmee kwam aan de verschrikkelijke ‘Franse tijd’

Boekfragmenten·Populair·Sportgeschiedenis·Wielrennen

De kermiskoers, een kleine geschiedenis

Wie probeert het grote wielrennen te begrijpen, met al z'n mystiek en dopingaffaires, moet hier beginnen. Kermiskoersen zijn plattelandsnostalgie, meestal zonder gouden randje.

Geschiedenisboeken·Samenwerkingsrubrieken

Hoogtepunt van de Venetiaanse drukkunst

‘In somnium Scipionis’ Tot 1462 werd de boekdrukkunst vrijwel uitsluitend in Mainz beoefend. In dat jaar bracht oorlog een economische malaise over de stad, waardoor de drukkers elders een goed heenkomen zochten. Daarmee introduceerden zij de nieuwe techniek elders in Duitsland en in het buitenland. In 1469 vestigden de eerste Duitse drukkers zich in Venetië, een jaar later gevolgd door

Ook musea moeten hun zolder eens opruimen

Boekbesprekingen·Museumnieuws

Ook musea moeten de zolder eens opruimen

Eind vorig jaar werd in Leeuwarden een symposium gehouden over de toekomst van de Collectie Nederland. Een actueel thema want de museale collecties worden alsmaar groter. Ze worden zo groot dat inmiddels ook wel eens gesproken wordt van onbeheersbaar erfgoed. Socioloog Paul Schnabel, toen nog directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP), was in Leeuwarden een van de sprekers.

Prins Frederik Hendrik bij de inname van 's Hertogenbosch

Boekbesprekingen·Tachtigjarige Oorlog

Opstand en oorlog in de Republiek

Het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) vatte tien jaar geleden het plan op om een serie uit te brengen over de Nederlands krijgsgeschiedenis. Bij Boom Uitgevers is in 2013 deel 1 verschenen, dat de militaire en strategische aspecten van de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) onder de loep neemt. Het is een prachtig boek geworden.

Boekbesprekingen·Nederlands-Indië

De laatste eeuw van Indië

In maart 1994 verscheen De laatste eeuw van Indië van wijlen J.A.A. van Doorn voor het eerst. Na een herdruk in 1995 verschijnt in mei 2013 een derde druk. Dat is volkomen terecht, want dit is een prettig en goed leesbaar boek over de geschiedenis van Nederlands-Indië.

Mijn God, waarom hebt Gij ons niet verlaten? - Channa Kalmann

Boekbesprekingen·Tweede Wereldoorlog

Ook Übermenschen krijgen diarree: Absurdisme in de Holocaustliteratuur

Lachen om de Holocaust, mag dat eigenlijk wel? Deze vraag stelt literatuurwetenschapper Channa Kalmann in het boek Mijn God, waarom hebt Gij ons niet verlaten?, dat gaat over humor (of het ontbreken daarvan) in de Holocaustliteratuur. Aan de hand van tien schrijvers analyseert Kalmann hoe de literaire wereld in de naoorlogse periode schreef over de madsavernietiging van de Joden: met