Cadmus – Drakendoder en stichter van Thebe

Cadmus (Kadmos) is een Fenicische prins uit de Griekse mythologie. Hij is de zoon van koning Agenor van Tyrus. In Ovidius’ boek Metamorphosen staat beschreven hoe de mislukte zoektocht van Cadmus naar zijn ontvoerde zus Europa eindigt. Namelijk met het doden van een draak en het stichten van de stad Thebe.

Cadmus was een van de vele kinderen van de Fenicische koning Agenor en zijn vrouw Telephassa. Hij had meerdere broers en een zus genaamd Europa. Deze laatste werd op een dag ontvoerd door de oppergod Zeus. Na de verdwijning werden Cadmus en zijn broers door hun vader op pad gestuurd om de geliefde Europa te zoeken. Ze mochten alleen naar huis terugkeren als ze haar vonden.

Orakel van Delphi

Ondanks dat Cadmus verschillende plekken op de hele wereld bezocht, had hij na lange tijd nog geen spoor van Europa gevonden. Terug naar huis gaan was geen optie aangezien hij daar alleen welkom was met zijn zus aan zijn zijde. Daarom ging de prins naar het orakel van Delphi. Dat vertelde hem dat hij zijn zoektocht beter kon opgeven en in plaats daarvan een koe met een maanvormige vlek moest volgen. Zodra het dier ergens zou rusten moest Cadmus op die plek een stad stichten en deze Thebe noemen.

Cadmus, die het advies van het orakel ter harte nam, volgde het rund. Het dier stond stil in het gebied Boeotië. Vervolgens wist de jonge prins dat hij daar de stad Thebe moest stichten.

Cadmus en de draak

De stichting van de stad verliep voor Cadmus niet zonder gevaar. Toen hij zijn mannen op pad stuurde naar een nabijgelegen bos om water te vinden, keerde geen van hen terug. Het bleek namelijk dat in het woud een draak verbleef, die het uiterlijk had van een reusachtige slang. Het wezen stortte zich op de mannen en doodde de hele groep op verschillende manieren; van bijten, tot wurgen en gif spuwen.

De Fenicische prins Cadmus die was achtergebleven, vroeg zich op een gegeven moment af waar zijn mannen bleven en ging naar hen op zoek. Voor de zekerheid nam hij wapens als een werpspies en lans mee. Wat volgde, werd als volgt door Ovidius beschreven:

“Toen hij het woud binnenging en de stoffelijke overschotten aantrof en de zegevierende vijand daarboven met zijn geweldige rug terwijl hij met bebloede tong hun wonden zat te likken, riep hij (Cadmus, LvdZ) uit: ‘ofwel zal ik, mijn dierbaarste vrienden, de wreker worden van jullie dood, ofwel jullie loten delen’; met deze woorden hief hij met zijn rechterhand een reusachtige blok steen en slingerde die met een reuzenzwaai op hem af.” Metamorphosen – Ovidius, Boek III – 57-64 Vert.: Ben Bijnsdorp

De steen raakte de draak, maar doodde het wezen niet. Uiteindelijk was het de ijzeren punt van Cadmus’ werpspies die de draak fataal werd.

De mannen van Thebe

Cadmus had dan wel het gevecht met de draak gewonnen, hij had niemand meer die hem kon helpen met het opbouwen van Thebe. De godin Pallas Athena schoot hem echter te hulp. Zij droeg Cadmus op enkele tanden van de draak in de grond te planten. Nadat de prins deze raad had opgevolgd, begon de grond te bewegen en kwamen uit de bodem lansen, helmen, armen en benen tevoorschijn. Er ontstond een heuse linie aan mannelijke krijgers. Deze mannen begonnen met elkaar te vechten. Volgens een andere vertelling lokte Cadmus het gevecht uit door een steentje naar een van de krijgers te gooien. Uiteindelijk bleven de vijf sterkste krijgers over. Zij hielpen Cadmus met de opbouw van Thebe.

De vijf overgebleven krijgers werden gezien als de stamvaders van de belangrijkste geslachten in Thebe. Ze kregen ook wel de naam Sparten, afgeleid van het Griekse Spartoi. Dat woord is afgeleid van sperein, wat ‘zaaien’ betekent. De krijgsmannen kwamen immers voort uit de gezaaide tanden van de draak.

Huwelijk

Cadmus trouwde later met Harmonia, de goddelijke dochter van de oorlogsgod Ares en de godin Aphrodite. Voordat hij van zijn schoonvader toestemming kreeg voor het huwelijk moest hij nog wel enkele jaren boete doen, aangezien de draak die hij eerder had gedood toebehoorde aan Ares.

Het koppel kreeg samen een zoon genaamd Polydorus en vier dochters: Ino, Autonoë, Agave en Semele. Veel van deze kinderen kregen te maken met groot onheil. Zo werd de zwangere Semele op een dag bijvoorbeeld gedood door Zeus, na een list van de jaloerse godin Hera. Verder werd een zoon van Autonoë verscheurd door honden en Ino werd door tussenkomst van de goden tot waanzin gedreven.

Transformatie naar slang

“Als de goden mij om hém zo zwaar doen boeten, laat mij dan zelf een slang zijn, bid ik, met mijn hele lichaam.” Metamorphosen – Ovidius, Boek III – 574-577 Vert.: M. d’Hane-Scheltema

Cadmus veranderde hierop in een slang en zijn vrouw, die niet zonder hem kon, vroeg om hetzelfde lot en voegde zich bij haar man. Volgens een verhaal was het de god Zeus die de het echtpaar veranderde in zwarte slangen. Een derde vertelling beschrijft dat de oorlogsgod Ares hiervoor verantwoordelijk was aangezien hij nog op wraak zon.

Ook interessant: Zeus en de ontvoering van Europa
Overzichtspagina Griekse mythologie

Bronnen ▼