Chuck Yeager - Slechter van de geluidsbarrière

De Amerikaanse piloot Chuck Yeager werd bekend als de eerste mens die door de geluidsbarrière vloog. Hij deed dit op 14 oktober 1947 in een Bell X-1 vliegtuig.

Op 13 februari 1923 werd in West Virginia Charles Elwood Yeager geboren. Later zou hij bekend worden onder zijn bijnaam: Chuck Yeager. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij gevechtsvlieger en het was in die tijd dat piloten kennis maakten met een ‘nieuw’ verschijnsel. Bij zeer hoge snelheden begon het toestel te schudden en werd het tijdelijk onbestuurbaar. In sommige gevallen waren vliegtuigen in de lucht zelfs uit elkaar gevallen.

Deskundigen begonnen de rapporten van piloten die dit verschijnsel hadden meegemaakt te bestuderen en kwamen tot de conclusie dat de schokgolven ontstonden als een vliegtuig de snelheid van geluid bereikte. De toestellen waarmee in die tijd gevlogen werd, waren volgens hen niet bestand tegen deze schokgolven.

Schokgolven

De Amerikaanse luchtmacht startte in 1944 een onderzoek naar het verschijnsel en liet de Bell-vliegtuigenfabriek een speciaal toestel ontwerpen. Een vliegtuig waarmee de schokgolven bij supersonische snelheden onderzocht konden worden. Het bedrijf ontwikkelde de XS-1: een raketaangedreven vliegtuig dat door een Boeing B-29 kon worden gelanceerd. Het toestel kreeg een kogelvormige romp en vier raketmotoren. De XS-1 had slechts voor ruim twee minuten brandstof aan boord en zou dus direct na lancering moeten beginnen aan de snelheidsproef. Na afloop moest het toestel in glijvlucht terugkeren naar de basis.

Duidelijk was dat de snelheidsproef niet zonder gevaren was. Dit werd nog eens extra duidelijk na de dood van Geoffrey de Havilland jr. (zoon van de Britse luchtvaartpionier Geoffrey de Havilland). Deze testpiloot kwam op 27 september 1946 bij een testvlucht om het leven. Er waren desondanks voldoende waaghalzen die zich als vrijwilliger aanmeldden voor de snelheidsproef. Kapitien-vlieger Chuck Yeager werd, samen met enkele anderen, uitgekozen om mee te werken aan het XS-1-programma.

De Amerikaanse piloot in zijn vliegtuig (Publiek Domein – wiki)

Yeager steeg op 14 oktober 1947 op voor zijn eerste poging om met de XS-1 de geluidsbarrière te doorbreken. Toen de Boeing B-29 een hoogte van 2130 meter had bereikt, nam hij plaats in de onder de romp bevestigde XS-1. De B-29 steeg vervolgens op naar een hoogte van 8000 meter. Vanaf dat punt maakte de Boeing een duik om de snelheid op te voeren tot 400 kilometer per uur. Yeager ontkoppelde hierop zijn toestel en startte de raketmotoren. Hij bereikte vervolgens een snelheid van Mach 1,05 (Mach is de aanduiding voor de snelheid van het geluid).

Teleurgesteld

Chuck Yeager voor de XS-1 die hij de naam Glamorous Glennis gaf (Publiek Domein – wiki)

Chuck Yeager had de geluidsbarrière doorbroken. Later verklaarde hij dat hij wat teleurgesteld was over het resultaat. Aan boord van het raketvliegtuig had hij alleen aan zijn snelheidsmeter gezien dat hij de geluidssnelheid had overschreden. Testresultaten werden in deze tijd vaak geheim gehouden. Zo ook in dit geval. De prestatie van Yeager werd pas acht maanden later wereldkundig gemaakt.

Of Chuck Yeager inderdaad de eerste mens was die met zijn vliegtuig door de geluidsbarrière vloog, wordt wel eens betwijfeld. Volgens sommigen was de Duitse piloot Hans Guido Mutke hem bijvoorbeeld voor. Deze zou op 9 april 1945 met een Messserschmitt Me 262 door de geluidsbarrière zijn gevlogen.

In 1983 verscheen de film The Right Stuff. In deze door Philip Kaufman geregisseerde film staat Yeagers missie om door de geluidsbarrière te vliegen centraal. In 1984 won deze film vier Oscars.

DVD: The Right Stuff