Dat is een teken aan de wand – Herkomst en betekenis

Een teken aan de wand is een teken van naderend onheil, of een aankondiging dat er iets belangrijks of ergs gaat gebeuren. De uitdrukking vindt zijn herkomst in het Bijbelboek Daniël.

In Daniël 5 is te lezen hoe de Babylonische koning Belsazar – die regeerde van 553 tot 539 v.Chr. – een groot feestmaal organiseerde voor duizend van zijn volgelingen. Het servies bestond uit gouden en zilveren bekers die door Belsazars vader Nebukadnezar uit de tempel van Salomo in Jeruzalem gestolen waren, aan het begin van de Joodse ballingschap. Dat was natuurlijk heiligschennis. Tijdens het feest verschenen er daarom plotseling vingers van een mensenhand, die een tekst op de muur schreven. De koning trok wit weg en stond te trillen op zijn benen, aldus het Bijbelverslag.

De koning en zijn raadgevers slaagden er niet in de tekens te ontcijferen. Daarom haalde Belsazar de Joodse balling Daniël erbij om de woorden uit te leggen. Hij wist te vertellen wat er stond geschreven: ‘menee, menee, tekeel oefarsien‘ – in het Aramees: מנא ,מנא, תקל, ופרסין. Letterlijk stond dit voor ‘Geteld, geteld, gewogen en verdeeld’. Hierna legde Daniël de betekenis van de woorden uit:

“Dit is wat het betekent: menee – God heeft de dagen van uw koningschap geteld en er een einde aan gemaakt; tekeel – u bent gewogen en te licht bevonden; perees [deze vervoeging gebruikte Daniël als woordspeling op oefarsien] – uw koninkrijk is verdeeld en aan de Meden en de Perzen gegeven.”

Deze voorspelling kwam vrijwel direct uit. De vorst Belsazar werd nog diezelfde nacht gedood, waarna zijn rijk overging in Perzische handen.

Writing on the wall

Dankzij de overlevering van dit verhaal belandde de uitdrukking “dat is een teken aan de wand” in onze taal. Net als de uitdrukking “Gewogen en te licht bevonden”. Ook in het Engels kennen we de uitdrukking: The writing on the wall.

Ook interessant: Top 100 Bijbelse uitdrukkingen, gezegden en woorden
Overzicht van Historische uitdrukkingen, spreekwoorden en scheldwoorden
Boekenrubriek: Taalgeschiedenis