Velen die de jachthaven van het dorp Scharendijke op Schouwen-Duiveland in de provincie Zeeland bezoeken, valt het waarschijnlijk nauwelijks op dat hier een rijksmonument staat: een lange betonnen muur boven op de oude zeedijk die vóór de bouw van de Deltawerken het land zou moeten beschermen tegen hoogtij. De kilometerslange muur is een alternatieve waterkering en is gebouwd tussen 1906 en 1916. Het ontwerp is van ingenieur Robert de Muralt, de zogenaamde muraltmuur: een ieniemini Chinese Muur in Zeeland.
In 1906 – toen er wederom een stormvloed woedde – besloot het Zeeuwse waterschap de zeedijken te verhogen aangezien men bang was dat de dijken op Schouwen-Duiveland het niet zouden houden. Als een dijk te laag is (geworden), kun je de dijk alleen verhogen als je de basis van de dijk breder maakt. Maar vaak is dat onmogelijk als er bij voorbeeld een weg naast de dijk ligt.
De Muralt had het idee een betonnen muur van zo’n anderhalve meter hoog te plaatsen bovenop de dijk, waardoor de dijk zelf niet verbreed hoefde te worden. Daarnaast was het aanzienlijk goedkoper dan het verhogen van de dijk. De muur bestaat uit losse gewapend betonnen platen die tussen betonnen staanders worden geplaatst waardoor de muur niet scheurt. Aan de zeekant van de muur zit een glooiing vast aan de muur die de golven moet breken (zie afbeelding).
De Muralt had voor de bouw van de muren al de dijkglooiingen bedekt met een nieuw, duurzaam materiaal: basaltine: een betonsoort die goedkoper is dan het veel kostbaardere basalt. De Muralt kreeg in 1910 wereldwijd patent op zijn uitvinding die overslag van water over de dijk voorkomt bij hoge stormvloeden. De muren en glooiingen werden een ‘systeem de Muralt’ genoemd, maar in de volksmond kregen de muren al snel de naam muraltmuren en zo kennen de Zeeuwen ze nu nog.
De muurtjes staan er nog wel aan de zuidkust van Schouwen-Duiveland waar ooit het dorp Koudekerke lag dat is verzwolgen door de zee. Het enige gebouw van Koudekerke dat nog overeind staat, is de toren van de kerk: de Plompe Toren. De muurtjes op de voormalige zeedijk bij Plompe Toren hebben echter geen functie meer en staan slechts enkele decimeters boven het asfalt. De Muralt was er trots op dat rond 1920 muraltmuren en glooiingen van bijna 5 kilometer lengte zijn gebouwd in San Francisco al was hij niet betrokken bij de bouw ervan.
Of De Muralts uitvindingen daar nog steeds te vinden zijn, valt te betwijfelen. Maar langs de kust van Demerara in Guyana is wel degelijk een soortgelijke golfkering van De Muralt te vinden aangezien hier grote windgolven voorkomen.
Robert de Muralt
Van 1906 tot 1913 is De Muralt directeur van technisch bureau Zeeland dat in Zierikzee is gevestigd en houdt hij vele lezingen over zijn uitvindingen. In 1911 ontvangt hij voor zijn vernieuwende ideeën de prestigieuze Conrad-premie van het Koninklijk Instituut voor Ingenieurs.
De liberaal De Muralt wordt van 1913 tot 1922 lid van de Tweede Kamer en van 1923 tot 1929 lid van de Eerste Kamer. In deze hoedanigheid houdt hij zich hoofdzakelijk bezig met zaken over waterstaat en defensie. Van 1923 tot 1928 is hij tevens burgemeester van Borculo waar het marktplein nu zijn naam draagt: Muraltplein. De Muralt overlijdt in 1936 op 65-jarige leeftijd in Utrecht.
Dit artikel is eerder gepubliceerd in het tijdschrift VakTaal. Van de hand van de auteur verscheen recent het boek Als Lage Landen te klein zijn. Hierin worden de levens van vijftien Nederlanders beschreven die allen een “onconventioneel, excentriek of mysterieus leven” in het buitenland leidden.
