Dark
Light

Douglas Bader – De piloot zonder benen

Bijgenaamd ‘Dogsbody’
Auteur:
3 minuten leestijd
Douglas Bader in in september 1940
Douglas Bader in in september 1940

De Britse oorlogsvlieger Douglas Bader (1910-1982) schreef tijdens de Tweede Wereldoorlog geschiedenis door als piloot wiens beide benen na een vliegtuigongeval waren geamputeerd drieëntwintig Duitse toestellen neer te schieten.

Baders jonge jaren

Douglas Bader geportretteerd door Eric Kennington, 1940
Douglas Bader geportretteerd door Eric Kennington, 1940
Douglas Robert Stuart Bader zoals hij eigenlijk voluit heette, werd op 21 februari 1910 geboren in St-John’s Wood, een buitenwijk van Londen. De jonge Bader had niet bepaald een gemakkelijke jeugd. Toen hij amper twaalf was stierf zijn vader en zijn moeder, die niet goed wist wat met hem aan te vangen, stuurde hem naar een kostschool. Na zijn middelbare studies wilde hij zich inschrijven aan de universiteit van Cambridge, maar zijn moeder weigerde de kosten ervoor te dragen en in 1928 nam de toen 18-jarige Bader dienst als luchtmachtcadet voor een opleiding tot piloot bij het Royal Air Force College te Cranwell in de East Midlands van Engeland.

Een ongeval met vreselijke gevolgen

Al bij het begin van zijn opleiding tot piloot bleek Baders talent voor het vliegen, hoewel zijn instructeur hem vaak bestempelde als een waaghals die graag onnodige risico’s nam. Een ongeval kon moeilijk uitblijven en op 14 december 1931 liep het tijdens één van Baders luchtacrobatieën dan ook behoorlijk mis. Die bewuste dag raakte bij het ondersteboven vliegen op geringe hoogte één van de vleugels van Baders vliegtuig de grond en crashte het vliegtuig. Bader zelf overleefde als bij wonder het ongeval maar verloor wel zijn beide benen, die gekneld waren geraakt in de verwrongen cockpit.

De moeizame revalidatie

Na het ongeval leek het erop dat Baders vliegcarrière voorgoed ten einde was. Bader zelf dacht daar echter anders over en had zich reeds vanaf de eerste dag in het ziekenhuis voorgenomen ooit weer te vliegen. De daaropvolgende weken bracht Bader door in het revalidatiecentrum van het Queen Mary ziekenhuis in Roehampton waar hij op een bijna obsessieve wijze oefende om te leren lopen met zijn twee kunstbenen. Zes maand later verliet hij het centrum en kon niemand bemerken dat hij stapte met twee beenprotheses. Zijn aanvraag om terug in actieve dienst geplaatst te worden werd echter door de medische keuringscommissie afgewezen en Bader verliet ontgoocheld de Royal Air Force.

Douglas Bader (midden) met twee leden van zijn squadron, 1940
Douglas Bader (midden) met twee leden van zijn squadron, 1940

De oorlogsjaren

Toen in september 1939 de oorlog met Duitsland uitbrak diende Bader opnieuw een aanvraag in om de actieve dienst te mogen hervatten. Deze keer werd zijn aanvraag wel goedgekeurd en in het voorjaar van 1940 werd hij als officier-piloot afgedeeld bij het 242ste squadron. Met zijn eenheid nam hij al kort daarna deel aan de Slag om Frankrijk waar hij tijdens de evacuatie van de Britse troepen uit Duinkerke zijn eerste vijandelijk toestel neerschoot. Bij die ene overwinning bleef het niet en algauw ontpopte Bader zich als één van de meest succesvolle gevechtspiloten van de Royal Air Force.

Bericht over de krijgsgevangenschap van Douglas Bader in 'De Indische courant' van 15 augustus 1941
Bericht over de krijgsgevangenschap van Douglas Bader in ‘De Indische courant’ van 15 augustus 1941 (Delpher)
Begin augustus 1941 kwam hij echter tijdens een luchtgevecht met zijn Spitfire nabij de Noord-Franse stad Béthune in botsing met een Messerschmitt Bf 109 waardoor zijn toestel in een tolvlucht raakte. Bader probeerde zich met zijn parachute te redden maar bleef met één van zijn kunstbenen achter de stuurknuppel haken. Pas op het laatste moment wist hij zich uit zijn benarde positie te bevrijden door de vastgehaakte beenprothese los te gespen en uit de cockpit te springen. Seconden later kwam hij met zijn valscherm heelhuids terecht in een weide maar werd vrijwel onmiddellijk gevangen genomen en overgebracht naar een krijgsgevangenkamp.

De nazipropagandamachine verspreidde de daaropvolgende dagen met veel tromgeroffel het nieuws over de gevangenname van Bader wiens reputatie als één van Engeland’s meest te duchten piloten ook in Duitsland bekend was. Adolf Galland (1912-1996), een al even te duchten gevechtspiloot zij het aan Duitse zijde, hoorde van het nieuws en ging Bader opzoeken. De twee raakten bevriend en Galland zorgde ervoor dat Bader een nieuwe beenprothese kreeg. Dat had hij misschien beter niet gedaan, want zodra Bader weer de beschikking had over zijn tweede kunstbeen ondernam hij de ene ontsnappingspoging na de andere. De situatie begon de Duitsers op de zenuwen te werken en in maart 1944 werd Bader na zijn zoveelste vluchtpoging overgebracht naar de zwaar bewaakte gevangenis van Colditz. Hij zou er opgesloten blijven tot aan het einde van de oorlog.

Het verdere verhaal

Na de oorlog keerde Bader terug naar Engeland en bleef nog tot 1950 in dienst bij de RAF. Zijn verder leven ijverde hij voor een betere zorgverlening aan oorlogsslachtoffers die net als hem één of meerdere ledematen hadden verloren. in 1976 werd hij door koningin Elisabeth geridderd voor die inzet en mocht hij zich voortaan Sir Douglas Bader noemen. Zes jaar later kwam hij de vijfde september 1982 op 72-jarige leeftijd te overlijden.

Boek van Douglas Bader: Fight for the Sky

Documentaire over Douglas Bader

Gepassioneerd door vreemde culturen en de geschiedenis van het vroege neolithicum tot aan onze moderne tijden schrijft Rudi Schrever al verscheidene jaren op regelmatige basis artikelen voor Historiek.net en andere gespecialiseerde vakbladen. Verder is hij bestuurslid van de Geschied- en Heemkundige kring van de Brusselse deelgemeente Laken. [email protected]

Gratis geschiedenismagazine

Ontvang, net als ruim 51.000 anderen, iedere week de gratis nieuwsbrief van Historiek:
×