Eerste Koploper krijgt plek in Spoorwegmuseum

De Koploper, een bekend treinstel dat sinds 1983 in Nederland wordt gebruikt, krijgt een plek in het Spoorwegmuseum in Utrecht. De officiële naam van het toestel luidt Intercity Materieel (ICM).

De Koploper die een plek krijgt in het museum is ICM treinstel 4011. De officiële overdracht vindt aankomende vrijdag plaats. De laatste rit van de trein vertrekt die dag om negen uur ’s ochtends vanuit Groningen. Hierna worden achtereenvolgens Zwolle, Amersfoort en Bilthoven aangedaan. Iets voor het middaguur arriveert de trein bij Utrecht Maliebaan, waar ook het Spoorwegmuseum is gevestigd.

Geschiedenis

Door de aanleg van de Schiphollijn, een gewenste verhoging van de maximumsnelheid tot 160km/u en het dreigende tekort aan materieel wilde de NS in 1974 nieuwe intercitytreinen aanschaffen. Gekozen werd voor een geheel nieuw concept: de Koploper. In 1977 kwamen de eerste prototypes op het spoor, in 1983 was treinstel 4011 de eerste van de in serie geproduceerde Koplopers. Ze waren de opvolgers van de Hondekop (Mat’ 54) die wel nog tot halverwege de jaren negentig intercitydiensten reden.

De naam van de trein is gebaseerd op de zogenaamde doorloopkop. Onder de verhoogde machinistencabine was een doorloop waar reizigers en personeel via een uitschuifbare slurf naar het andere treinstel konden lopen. In de neus van de trein zaten dus deuren. In 2005 stelde de NS de doorloopkoppen echter buiten werking. Het was storings- en slijtagegevoelig, bovendien vonden veel reizigers de donkere en smalle doorgang een beetje eng. Er werd maar weinig gebruik van gemaakt.

Bij de modernisering van Koplopers werden de doorloopkoppen buiten dienst genomen en de twee neusdeuren vervangen door een lichte polyesterplaat. In deze staat wordt de 4011 door het museum bewaard.

Reclame

Treinstel 4011 kwam op 14 december 1983 uit de werkplaats van Talbot in Aken rollen. Direct daarna is het treinstel overgebracht naar de klimaatkamer in Wenen, waar de trein uitvoerig werd getest op haar betrouwbaarheid onder extreme klimaatcondities.

Tussen 1986 en 2002 waren de Koplopers geregeld voorzien van totaalreclame. Dit begon als een idee van NS om de opening van de Schiphollijn luister bij te zetten door treinen te voorzien van dezelfde beschildering als vliegtuigen. Hierbij kwam het goed van pas dat de Koploper qua vormgeving enigszins lijkt op een Boeing 747. De 4011 werd in KLM-kleuren uitgedost, de 4012 in Martinair-kleuren. Later reed de 4011 nog enige rijd rond in Aegon-kleuren.