Zaterdag is het precies 75 jaar geleden dat Anne Franks Het Achterhuis bij uitgeverij Contact verschijnt, op 25 juni 1947. Otto Frank, de enige van het gezin Frank die de oorlog overleeft, laat zijn dochters wens om na de oorlog een roman uit te geven over haar de onderduiktijd, gebaseerd op haar dagboeken, postuum uitkomen. Over de publicatie van Het Achterhuis schrijft Otto Frank later:
‘Wat zou Anne daar trots op geweest zijn als ze dit had meegemaakt.’
Op 11 mei 1944 schrijft Anne Frank:
‘Je weet allang dat m’n liefste wens is dat ik eenmaal journaliste en later een beroemde schrijfster zal worden. Of ik deze grootheids-(waanzin!)neigingen ooit tot uitvoering zal kunnen brengen dat zal nog moeten blijken, maar onderwerpen heb ik tot nu toe nog wel. Na de oorlog wil ik in ieder geval een boek getiteld ‘Het Achterhuis’ uitgeven, of dat lukt blijft ook nog de vraag, maar m’n dagboek zal daarvoor kunnen dienen.’
‘Een heel andere Anne’
Tijdens het lezen beseft Otto dat hij zijn dochter minder goed kende dan hij dacht.
‘Er verscheen een heel andere Anne voor me dan de dochter die ik had verloren. Zulke diepe gedachten en gevoelens, daar had ik geen idee van.’
Niet alleen de familie, maar ook vrienden lezen Otto’s uittreksels. Zij vinden Annes teksten ‘een belangrijk menselijk document’ en vinden dat Otto de teksten niet voor zichzelf moet houden. Pas na enige tijd is Otto het met hen eens.
Kinderstem
‘Toen ik het uit had, was het nacht en het verwonderde mij, dat het licht nog brandde, dat er nog brood en thee te krijgen waren, dat ik geen vliegtuigen hoorde ronken en geen soldatenlaarzen klonken op straat, zó had de lezing mij gevangen en teruggevoerd naar de onwezenlijke wereld die nu al bijna weer een jaar achter ons ligt.’
Annes wens gaat in vervulling
Door de column van Jan Romein krijgt de Amsterdamse uitgeverij Contact interesse. Otto maakt een compilatie van Annes dagboek, haar herschreven dagboekteksten en enkele door haar geschreven korte verhaaltjes. Op 25 juni 1947 komt het boek uit, iets meer dan vijf jaar na Annes dertiende verjaardag, de dag waarop zij haar eerste, rood-geruite dagboek kreeg. De titel van het boek had zij zelf al bedacht: Het Achterhuis. De Nederlandse uitgave krijgt positieve recensies, zoals ‘een oorlogsdocument van treffende dichtheid’. En: ‘Ouders en opvoeders wordt met klem aangeraden dit dagboek te lezen.’ Na de eerste druk (3.036 exemplaren), volgen in december 1947 de tweede (6.830) en in februari 1948 de derde druk (10.500 exemplaren).
Van het verleden leren
Het succes van Het Achterhuis in Nederland geeft Otto Frank moed om te kijken naar mogelijkheden in andere landen. Na een Franse uitgave in 1950, volgt in datzelfde jaar een Duitse. Twee jaar later verschijnt de Engelse vertaling van het dagboek. In de loop van de jaren komen er steeds meer bij. Het dagboek van Anne Frank is nu vertaald in ruim zeventig talen.
Ronald Leopold, algemeen directeur Anne Frank Stichting:
‘Otto Frank ontvangt tot zijn dood in 1980 reacties van lezers uit de hele wereld, die diep door Annes dagboek geraakt worden. Over die brieven schrijft hij dat er ‘ondanks alle verschillen toch meestal de wens uit naar voren komt om van het verleden te leren en mee te werken aan een beter begrip van de mensen onderling’. Otto was onvermoeibaar in zijn streven de wereld een beetje beter te maken. Mede dankzij zijn inzet weerklinken Annes woorden nog altijd wereldwijd.’
Boek: Het Achterhuis. Dagboekbrieven 12 juni 1942 – 1 augustus 1944
