Eos – Godin van de dageraad

Eos is in de Griekse mythologie de godin van de dageraad. Ze krijgt ook wel de bijnaam ‘met de roze vingers’ aangezien ze in de ochtend langs de hemel rijdt en deze dan roze kleurt. Het liefdesleven van de godin is minder rooskleurig. Haar Romeinse equivalent is Aurora.

De Griekse godin is de dochter van de Titaan Hyperion en Titanide Theia. Ze heeft nog een broer en zus. Dit zijn de zonnegod Helios en Selene, de godin van de maan. Haar taak is verbonden met die van haar broer. Als godin van de dageraad heft Eos de ‘sluier’ van de nacht op en opent ze op tijd de gouden poorten van de hemel. Dit moet gebeuren zodat Helios met zijn zonnewagen het licht kan brengen naar de mensen op aarde.

In boeken en op kunstwerken wordt Eos vaak afgebeeld als een jonge vrouw met grote vleugels. Ze bestuurt een wagen met twee (gevleugelde) paarden en draagt een gele jurk met bloemen. Soms heeft ze in haar handen een kruik, daarmee verspreidt ze de ochtenddauw. Volgens Plinius de Oudere (23/24-79) was de haan aan Eos gewijd.

Relaties

Het liefdesleven van de godin is door een vloek van Aphrodite, godin van de liefde en schoonheid, vaak van korte duur. Eos kan alleen nog maar verliefd worden op jonge stervelingen. Ze kreeg een relatie met de jagers Orion en Kephalos (Cephalus), maar die komen door het noodlot om. Het enige onsterfelijke wezen met wie ze een relatie had, was de Titaan Astraeus. Bij hem verwerkte ze de winden Boreas, Zephyros, Euros, Notos en verschillende sterren.

Eos en Tithonus

De bekendste partner van Eos was Tithonus (Tithonos), zoon van de koning van Troje. Ze hadden een gelukkige relatie en kregen samen een zoon die ze Memnon noemden. Deze zou later de koning van Ethiopië worden. De godin van de dageraad droeg tijdens de relatie wel een zorg met zich mee; het feit was namelijk dat haar echtgenoot een sterveling was. Ze ging daarom op een dag naar oppergod Zeus en vroeg aan hem of Tithonus onsterfelijk kon worden zodat hij altijd bij haar kon blijven. De oppergod vervulde haar wens.

De godin had echter met één zaak geen rekening gehouden en zou daar spijt van krijgen. Tithonus was net zoals Eos onsterfelijk, alleen had hij niet de eeuwige jeugd gekregen waarover zijn echtgenote wel beschikte. Ze zouden samen oud worden, maar het lichaam van Eos bleef jong terwijl dat van de steeds ouder en zwakker wordende Tithonus verschrompelde. Hij zou op een gegeven moment gevraagd hebben om te sterven, maar door zijn onsterfelijkheid ging dit niet. Er gaan twee versies rond van hoe dit liefdesverhaal eindigde. In de meest verhalen verandert Eos haar man in sprinkhaan, maar er gaat ook een variant rond waarin ze hem opsluit in de slaapkamer.

Overzicht van boeken over de (Griekse) mythologie

Bronnen ▼