In maart 1962 greep generaal Ne Win de macht in Birma (Myanmar) via een militaire coup. Voor de Birmese bevolking betekende dit het begin van een periode van onderdrukking die een halve eeuw duurde. Daarna kwam er een nieuwe grondwet en verkiezingen. Maar hoe democratisch Myanmar werkelijk is, blijft de vraag. In het boek Birmese lente probeert journalist Hans Hulst, die zelf in Myanmar woont, op deze vraag een antwoord te vinden.
Hans Hulst schreef als journalist onder meer voor De Groene Amsterdammer, het Algemeen Dagblad en De Standaard en deed ook regelmatig verslag uit Myanmar voor diverse radiozenders. In het boek Birmese Lente bundelt hij zijn kennis over de geschiedenis en actualiteit van een land dat in Nederland weinig bekend is. Het boek is vlot geschreven en behandelt een spannend stukje eigentijdse geschiedenis, zoals de wankele machtsbasis van het autoritaire regime sinds de demonstraties van 2007. Duidelijk wordt met name dat Myanmar ondanks ogenschijnlijke hervormingen, verre van een democratisch land is.
Birma Fonds
In het eerste hoofdstuk introduceert Hulst de revolutionair Pyi Thein, die na een grote nationale volksopstand tegen de junta in augustus 1988 het land moest ontvluchten en uiteindelijk in Nederland terechtkwam. De auteur bouwde goede contacten op met Thein en richtte in 2007 samen met hem het Birma Fonds op, dat probeert om in een deel van Birma goed onderwijs van de grond krijgen. Hulst is sterk emotioneel betrokken bij dit project:
“Ik schreef al jaren over Myanmar, zoals Birma sinds 1989 heette. Een maand eerder was ik nog in Yangon geweest, toen daar de monnikendemonstraties bloedig werden neergeslagen. Dat had mijn engagement aangewakkerd. Ik was boos over het schofterige geweld van de junta. Waarom zou ik alleen aan de zijlijn staan en geld verdienen door te schrijven over het leed? Ik wilde iets doen.” (18)
Landjepik
We leren een land kennen waar corruptie, mede door de lage ambtenarenlonen, aan de orde van de dag is. Zo worden hulpgoederen van de Verenigde Naties massaal verkocht op de zwarte markt, in plaats van op hun bestemming te belanden. Verder is Myanmar een land waar politieke democraten, zoals de bekende Aung San Suu Kyi, in de gevangenis gegooid worden als ze te populair worden.
Daarbij bepaalt in het land een kleine economisch-militaire elite de gang van zaken, ook al lijkt er de afgelopen jaren gedemocratiseerd te zijn. Schokkend is bijvoorbeeld hoe bedrijven land inpikken van de arme bevolking, zo maakt een gesprek tussen de auteur en de econoom Abel duidelijk:
“Wat vond hij ervan dat vlak voor de verkiezingen een groot deel van het staatsbezit in de uitverkoop was gegaan? Het waren een handvol zakenvrienden van topmilitairen die geprofiteerd hadden van de privatiseringsgolf, die zich grotendeels buiten het zicht van pers en publiek had afgespeeld? Er was geen democratische controle geweest (…) Sommige grote bedrijven pikten schaamteloos land in van boeren en burgers, een van de grootste problemen van het nieuwe Myanmar. Vroeger was dergelijk gedrag nog het exclusieve terrein van het leger. En Abel bagatelliseerde deze landroof.” (219)
Boek: Birmese lente
Ook interessant: Een politieke geschiedenis van Myanmar en de Tatmadaw
