Een grote privécollectie Egyptomanie van de Franse egyptoloog Jean-Marcel Humbert is sinds deze week eigendom van het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. ‘Egyptomanie’ is de negentiende-eeuwse benaming voor hergebruik van oud Egyptische kunstvormen en symbolen in andere perioden en cultuurgebieden: een fantasieversie van het oude Egypte.
Dit fenomeen bestond al in de oudheid maar nam in de afgelopen tweehonderd jaar een grote vlucht, bijvoorbeeld met de ‘expedities’ van Napoleon in Egypte, de ontcijfering van hiërogliefen en het wereldnieuws van de ontdekking van het graf van Toetanchamon.Â
Jean-Marcel Humbert is een autoriteit op het gebied van Egyptomanie en verzamelt al meer dan vijftig jaar objecten. De collectie die hij het RMO schenkt telt duizenden stukken. Het museum:
Samen bieden zij een weergave van de tijdloze en diverse invloeden van de oud-Egyptische kunst- en vormentaal in de afgelopen tweehonderd jaar. In elke periode is de Egyptische cultuur op een andere manier geïnterpreteerd en ontstaat een eigen stijlbeeld om het oude Egypte te verbeelden. Voor het museum betekent deze bijzondere aanwinst een nieuwe dynamiek voor de bestaande oud-Egyptische collectie en een enorme impuls voor het onderzoeks- en verzamelgebied ‘receptiegeschiedenis’.
Humbert schreef verschillende handboeken en catalogi over het fenomeen ‘Egyptomanie’ in de westerse wereld. Zijn passie voor verzamelen begon al in zijn jeugd, maar tijdens een studie Egyptologie in Parijs raakte de Fransman echt gefascineerd. Met de opkomst van internet in de jaren negentig verzamelde hij duizenden voorwerpen bij elkaar, van schilderijen, beeldhouwwerken, serviesgoed, klokken, video’s en muziek, posters, foto’s, speelgoed tot archiefstukken en een database met zo’n anderhalf miljoen items.
De Fransman wilde zijn levenswerk een nieuw thuis bieden waar de collectie levend blijft, een breed publiek kan bereiken en toegankelijk is voor wetenschappelijk onderzoek.
Vanaf voorjaar 2025 zullen delen van de collectie te zien zijn in de vaste tentoonstelling over het oude Egypte in het museum. Ook zijn er plannen voor een grote overzichtstentoonstelling over de Humbert-collectie in 2026.
