Belangrijkste Egyptische goden (lijst)

De Egyptische mythologie kent ruim tweeduizend goden waarvan de meeste dateren uit de vroeg-dynastieke periode (ca. 2900-2550 jaar v.Chr.) Lang niet alle goden werden echter overal vereerd. En in bepaalde periodes kwamen er nieuwe goden bij terwijl anderen juist verdwenen. Veel oude goden zijn vrij onbekend. Op deze pagina is een beknopt overzicht te vinden van de bekendste Egyptische goden, waaronder natuurlijk ook goden als Isis, Osiris, Anubis en Horus. Daarbij vermelden we steeds enkele kenmerken van de betreffende godheid.

In onderstaande lijst, die de komende tijd verder zal worden uitgebreid, zijn ook de negen belangrijke enneade goden verwerkt. Dit is de oudst bekende Egyptische godengroep, die waarschijnlijk dateert uit de 3e dynastie (ca. 2650–2575 v.Chr.). Tot deze groep behoren de goden Atoem, Sjoe, Tefnoet, Geb, Noet, Osiris, Isis, Seth en Nephthys. Deze vroege goden ontstonden volgens de meeste verhalen in Hermopolis, in Boven-Egypte.

God:	Omschrijving
Amon	Vruchtbaarheidsgod. De koning der goden die uitgroeide tot de beschermgod van de farao’s. Vaak afgebeeld als een man met twee hoge veren op zijn hoofdtooi of met een ramskop op zijn hoofd.
Anubis (Inpu)	Belangrijke dodengod. Werd vereerd als de god van de balseming en mummificatie en als de beschermer van de doden en begraafplaatsen. Begeleider van de doden naar het hiernamaals. Zoon van Ra en Hesat of een zoon van Nephthys en Osiris. Meestal afgebeeld als jakhals of als een mens met het hoofd van een jakhals. Meer informatie
Atoem (Atun)	Scheppingsgod en voorvader van alle andere goden en de farao’s. De eerste van de zogeheten Enneade, de belangrijkste negen goden en godinnen van Heliopolis. Werd daarom ook wel de ‘heer van Heliopolis’ genoemd. In het Oudegyptisch betekent zijn naam iets als het zijn of het al.
Bastet	Vruchtbaarheidsgodin voorgesteld als leeuwin, vrouw met kattenkop of nijlpaard. Dochter van de zonnegod Ra en echtgenote van de scheppende god Ptah. Goedaardige godin die mensen kon behoeden voor ziektes en boze geesten. Volgens sommige verhalen gaf zij het leven aan de dodengod Anubis (en was Nephthys dus niet diens moeder).
Geb	God van de aarde. Broer en echtgenoot van Noet, de godin van de hemel. Vader van de belangrijke goden Osiris, Isis, Nephthys en Seth. Werd beschouwd als een goede god die de mensen gewassen schonk en zieken genas. Volgens sommige verhalen hield hij echter ook de doden in zijn lichaam vast waardoor die niet naar de onderwereld konden afreizen. Farao’s noemden zich ‘erfgenamen van Geb’. De god werd afgebeeld als een bebaarde man met een gans (de hiëroglief van zijn naam) of rode kroon op zijn hoofd, vaak liggend, aan de voeten van Sjoe, de god van de lucht.
Hathor	Hemelgod en moedergodin. Dochter van Ra. Ook wel “moeder van de goden” genoemd. Egyptische godin van de liefde, vruchtbaarheid en vreugde die zorgde voor moeders en kinderen. Bracht de doden naar de onderwereld. Meestal voorgesteld als koe. De Grieken identificeerden Hathor met Aphrodite.
Horus	Valkengod. Zoon van Osiris en Isis. Om hem te onderscheiden van de vele andere Horussen in de Egyptische mythologie ook wel eens Harsiesis genoemd. Versloeg Seth en heerste als hemelgod. Zijn ogen werden beschouw als de zon en de maan. De god Horus was nauw verbonden met de farao’s aangezien hij niet alleen beschouwd werd als de god van de kosmos maar ook van het koningschap. Farao’s beschouwden zich als sterfelijke incarnaties van de god. Hij werd afgebeeld als een valk of een man met valkenkop.
Isis (Aset)	Egyptische moedergodin die onder meer symbool stond voor vrede, levenskracht en vruchtbaarheid. Dochter van Geb (de aarde) en Noet (de hemel) en zuster en echtgenote van Osiris. Schonk het leven aan de god Horus. De belangrijkste godin van het oude Egypte die de kracht zou bezitten om mensen en goden te beschermen tegen allerlei kwaad. Vaak afgebeeld als vrouw met grote vleugels en een afbeelding van een troon op haar hoofd.
Maät	Egyptische godin. Personificatie van de waarheid, gerechtigheid en de kosmische orde. Dochter van de zonnegod Ra. Vaak afgebeeld als een vrouw met een veer als hoofdtooi.
Neith	Moedergodin. Ook oorlogsgodin en godin van het huiselijke leven. Beschermster van wevers en de jagers. Werd vaak beschouwd als de moeder van alle goden. Werd doorgaans afgebeeld met gekruiste pijlen en een schild op haar hoofd.
Nephthys (Nebthet)	Vrouw van de boosaardige god Seth. Dochter van Geb (de aarde) en Noet (de hemel). Verbonden aan de onderwereld en de geboorte. Haar naam betekent ‘meesteres van het huis’. Ze kreeg geen kinderen met Seth maar schonk volgens sommige verhalen wel het leven aan de dodengod Anubis, nadat ze geslapen had met haar broer Osiris. Nephthys werd vaak afgebeeld als een vrouw met haar naam in hiërogliefen op haar hoofd.
Noet (Nut)	Hemelgodin en zus van Geb, de god van de aarde. Moeder van de belangrijke goden Osiris, Isis, Nephthys en Seth. Vaak afgebeeld als een vrouw die gebogen staat over de aardgod Geb. Soms werd ze echter ook voorgesteld als een koe. In die vorm kon ze de zonnegod Ra op haar rug naar de hemel dragen.
Osiris	Een van de belangrijkste en populairste Egyptische goden. Zoon van Geb (de aarde) en Noet (de hemel). Osiris heerste over de aarde en werd beschouwd als een natuurgod. Nadat hij was gedood door zijn jaloerse broer Seth, werd Osiris de god van de doden. Was getrouwd met Isis. Osiris werd doorgaans afgebeeld als een gemummificeerde man met Atefkroon en staf gekruist voor het lichaam.
Ptah	God van de oude hoofdstad Memphis waar farao’s werden gekroond. Volgens priesters had hij de wereld geschapen. Patroon van de ambachtslieden en dan vooral beeldhouwers. Was getrouwd met de oorlogsgodin Sechmet en de vader van de jeugdige god Nefertem. Het Griekse equivalent van de godheid is Hephaistos. Ptah werd vaak afgebeeld als een man met een linnen gewaad en een scepter.
Ra (Re)	Zonnegod, een van de belangrijkste goden in de Egyptische mythologie. De oude Egyptenaren vertelden dat deze zonnegod aan de basis stond van veel andere goden en dat hij in zijn gouden bark (boot) naar de hemel voer waar hij dagelijks een reis maakte langs het hemelgewelf. Naast hem zat steevast de waarheidsgodin Maät maar ook andere goden reisden met hem mee. De god stierf in het westen, maar kwam vervolgens in de onderwereld weer tot leven. De volgende dag kwam hij hierna weer op in het oosten, om opnieuw aan dezelfde reis te beginnen. Ra werd afgebeeld als een man met valkenkop en een zonneschijf.
Renenoetet	Godin van de vruchtbaarheid en de oogst, soms afgebeeld als een vrouw met hoofd van een cobra. Werd ook beschouwd als de beschermer van de koning.
Seth	God van de storm en chaos, uiteindelijk uitgroeiend tot de god van het kwaad. Zoon van Geb (de aarde) en Noet (de hemel). Broer van Osiris, die hij uit jaloezie vermoordde en in stukken sneed. Seth nam hierna in de heerschappij over Egypte van zijn broer over. Later werd hij echter verslagen door een zoon van zijn overleden broer: Horus. Seth werd afgebeeld als een man met hoofd van mythisch dier.
Sechmet	Oorlogsgodin en vernietiger van de vijanden van de zonnegod Ra. Getrouwd met de scheppingsgod Ptah. Ook wel het Oog van Ra genoemd. Liet mensen soms bijten door slangen en kon wonden genezen wanneer haar offers werden gebracht. Sechmet werd ook wel eens geïdentificeerd met andere Egyptische goden zoals Hathor of Bastet. Afgebeeld als een vrouw met een leeuwinnenkop.
Sjoe (Shu)	Luchtgod, zelfstandig gecreëerd door de scheppingsgod Atoem. Deze oergod zou hem op een dag hebben uitgespuugd of uitgeniest. Samen met Tefnoet, de godin van het vocht, vormde hij het eerste Egyptische godenpaar. Uit hun verbintenis werden Geb, de aardgod, en Noet, de godin van de hemel, geboren. Sjoe scheidde zijn kinderen door Noet omhoog te drukken. De naam Sjoe betekent ‘leegte’ of ‘hij die omhoog houdt.
Tefnoet	Egyptische oergodin. De godin van de vochtigheid. Zelfstandig gecreëerd door de scheppingsgod Atoem. Samen met Sjoe, de god van de lucht, vormde zij het eerste Egyptische godenpaar. Uit hun verbintenis werden Geb, de aardgod, en Noet, de godin van de hemel, geboren. Tefnoet werd vaak afgebeeld als een vrouw met de kop van een leeuwin.
Thoth	Maangod. Tevens de god van de kennis en van het rekenen, leren, schrijven en de kalender. Beschermgod van de bibliotheken. Werd beschouwd als de oudste zoon van zonnegod Ra. Volgens een andere lezing werd hij geboren uit het hoofd van de kwaadaardige god Seth. Genas het oog van Horus nadat die was verwond door Seth. De god Thoth werd vaak afgebeeld als een man met ibiskop, maar soms ook als baviaan. Meer informatie
Wadjet (Wadjit)	Cobragodin. Fungeerde als kindermeisje van Horus toen die in het geheim door de god Isis werd grootgebracht. Werd meestal afgebeeld als cobra in aanvalshouding. Het linker maanoog van Horus draagt haar naam.