Firato 1978: het begin van online publieksmedia in Nederland

Veertig jaar geleden, op 5 september 1978, begon de lange mars van de online publieksmedia in Nederland. In het acht-uurjournaal van de NOS maakte het Nederlandse televisiepubliek voor het eerst kennis met online. Vanaf de beursvloer van de consumenten-elektronicabeurs Firato in de RAI introduceerde televisieverslaggeefster Marijn de Koning de nieuwe digitale media.

In de reportage is een NOS demonstratie te zien van teletekst, informatie via de ether of kabel, en een PTT demonstratie van viewdata^*/videotex, een interactief systeem via de telefoon. Met deze historisch reportage van 3:36 minuten kregen Nederlandse consumenten een blik op een toekomst met digitale media.

De gedemonstreerde technologieën gebruikten het televisiescherm als afleverstation. Weliswaar waren er al computers, zgn. mainframes en minicomputers, maar deze werden gebruikt in de wetenschap, bij financiële diensten en administratie-afdelingen. En de PC was net ontwikkeld, maar had Nederland nog niet echt bereikt. De publiciteit vooraf gaande aan de consumentenbeurs genereerde dan ook op televisie gerichte krantenkoppen als ‘Televisie gaat ook extra mogelijkheden bieden’ en ‘Naast televisie-kijken ook televisie-lezen’.

En zoals bij alle nieuwe diensten en producten werden voorafgaand aan en tijdens de beurs profetieën gedaan over de voordelen van deze nieuwe media. Diensten zouden 24 uur per dag en 7 dagen per week (24/7) beschikbaar zijn met informatie en telewinkelen, banktransacties zouden nog dezelfde dag afgehandeld worden en lessen en colleges zouden thuis te volgen zijn. Het Nederlands Dagblad somde de voordelen als volgt op: ’Van complete encyclopedieën tot dienstregeling van de stadsbussen in Groningen; van richtprijzen voor tweedehandsauto’s tot slagers in Zundert’. De nieuwe diensten zouden een omslag teweegbrengen in het dagelijks leven van Nederland, waar op dat moment op zondag nog geen bakker open was en geen zondagskrant te koop.

Lange mars

Na de Firato werd de lange mars van de digitale media ingezet door de staatsbedrijven van de NOS en de PTT. Op 1 april 1980 introduceerde de NOS de informatiedienst Teletekst, die beschikbaar was tijdens de uitzenduren. Op 7 augustus 1980 lanceerde de toenmalige staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat mevrouw Neelie Smit-Kroes de eerste publieke 24/7 online-dienst Viditel. In 1989 kreeg Viditel een opvolger Videotex Nederland met een andere organisatie en meer afleverapparaten (televisie, PC en Minitel). Deze dienst werd, echter, overrompeld door de introductie van internet met De Digitale Stad (DDS) op 15 januari 1994. Na veertig jaar is de lange mars geslaagd te noemen met 98 procent van de Nederlandse huishoudens online met internet via PC, telefoon of tablet.

~ Jak Boumans– [email protected]

Ook interessant: Pre-internet in de polder
…of: Viditel – Eerste publieke ‘onlinedienst’ van Nederland
Boek: Toen digitale media nog nieuw waren – Pre-internet in de polder (1967-1997)

* – Viewdata was de generieke term voor interactieve diensten met teletekst-achtige schermpresentatie via de telefoon, die later vervangen werd door videotex.

Verder lezen