Goeie grutten! Grutjes! – Herkomst en betekenis

De uitroepen goeie grutten, grutjes of grutjes nog an toe, is regelmatig te horen en lezen. Wat betekent grutten of grutjes? En waar hebben we dit bijzondere woord aan te danken?

Betekenis van goeie grutten’ & grutjes

Goeie grutten, goede grutten of grutjes nog an toe zijn uitspraken die gedaan worden als personen verbaasd en/of geërgerd zijn, of wanneer er iets onverwachts gebeurt. Iemand die schrikt of verrast wordt, flapt er geregeld goeie grutten of mieters nog aan toe uit.

Grut wordt ook wel, aldus de Dikke Van Dale, gebruikt om kleine kinderen mee aan te duiden: onze kleine grut groeit razendsnel op.

Over de herkomst van goeie grutjes & grutten

Grut, grutten en grutjes zijn als begrippen etymologisch gezien een verbastering van God. Feitelijk is goeie grutten of grutjes nog aan toe dus een verbasterde, milde vloek. De termen grut, grutjes en grutten zijn dus ontleend aan het begrip god of goden. God is hierbij verbastert tot gort en daarna taalkundig aangepast in ‘grut’. Vroege vermeldingen van grut stammen uit de (late) vroegmoderne tijd. Het Etymologisch woordenboek (1997) van Van Veen en Van der Sijs noemt het jaar 1785 als vroegst bekende vermelding in de Nederlandse taalgebieden.

Grut is in de agrarische wereld overigens ook bekend als gebroken graan, bijvoorbeeld als het grut van boekweit.

Lees ook: Sainct Niclas: de standaardvloek van Willem van Oranje
Handig: Historische uitdrukkingen en scheldwoorden
Boekenrubriek: Taalgeschiedenis

Bronnen ▼