Het Oranjehotel, de bijnaam voor de Scheveningse gevangenis tijdens de Tweede Wereldoorlog, opent op 7 september aanstaande zijn deuren als Herinneringscentrum. De gevangenis, waar tussen 1940 en 1945 ruim 25.000 Nederlanders werden verhoord en berecht, veelal omdat ze in verzet kwamen tegen de Duitsers, was altijd onderdeel van de Penitentiaire Inrichting Haaglanden. Om die reden was het slechts beperkt toegankelijk tijdens een jaarlijkse Herdenking.
Vanaf september zijn bezoekers zes dagen per week welkom in het gerestaureerde cellencomplex. Een vaste presentatie, de Doodencel 601, filmmateriaal en een tijdelijke tentoonstelling geven dan een beeld van de geschiedenis, de verschillende groepen gevangenen en het gevangenisleven in deze belangrijkste Duitse gevangenis op Nederlands grondgebied.
‘Oranjehotel’
Al in de oorlog werd het complex ‘Oranjehotel’ genoemd. Dit als ode aan de verzetsstrijders die er waren opgesloten. Onder hen bekende personen als de ‘Soldaat van Oranje’ Erik Hazelhoff Roelfzema, Rudolph Cleveringa, Pim Boellaard, Titus Brandsma, George Maduro, Drs. P. en Corrie ten Boom. Maar ook veel anderen wiens lot zou eindigen in vrijlating, deportatie naar andere gevangenissen of kampen of fusillade, onder andere op de nabijgelegen Waalsdorpervlakte. Tweehonderdvijftig gedetineerden, onder wie de vijftien Geuzen en drie Februaristakers – de achttien dooden uit het gedicht van Jan Campert – werden zo via het Poortje in de gevangenismuur, afgevoerd naar de executieplaats.
Maar niet alleen verzetsstrijders, ook Joden, Jehova’s Getuigen en mensen die een economisch delict hadden gepleegd, zoals zwarthandelaren, werden in deze gevangenis opgesloten.
Kwetsbare vrijheid
Herinneringscentrum Oranjehotel:
“In de cellengangen beseft de bezoeker straks hoe kwetsbaar vrijheid is en hoe willekeurig het lot op het moment dat een goed functionerende rechtsstaat ontbreekt. Aan de hand van persoonlijke verhalen over angst, hoop, geloof en vaderlandsliefde krijgen de gevangenen een gezicht en wordt hun verhaal verteld in een audioroute, als extra laag in de vaste presentatie. In het hart van het Herinneringscentrum bevindt zich de authentieke Doodencel 601. Deze cel werd direct na de oorlog als stille getuige bewaard.”
Sloop
Tegelijk met de opening van het Herinneringscentrum verschijnt in september het boek Het Oranjehotel. Een Duitse gevangenis in Scheveningen van Bas von Benda-Beckmann (uitgeverij Querido). In opdracht van het NIOD en de Stichting Oranjehotel deed de historicus onderzoek naar het dagelijks leven van de gevangenis, de bewakers en de achtergrond van de verschillende gevangenen. Zijn resultaten krijgen hun neerslag in de vaste presentatie.
Ook interessant: De Waalsdorpervlakte, een bijzondere herdenkingsplaats
Boek: Gedenkboek van het Oranjehotel
Impressie van het Herinneringscentrum Oranjehotel
