Het verhaal van de kindertransporten in brieven

Brieven uit 1943 vertellen het verhaal van de kindertransporten uit kamp Vught. Getuigen schreven hun familie en vrienden over wat ze voor hun ogen zagen gebeuren. De brieven zijn te zien in de tentoonstelling „Waarom schrijf je me niet” – Post uit de Vergetelheid.

In het voorjaar van 1943 zijn er veel Joodse kinderen in Kamp Vught, gescheiden van hun ouders in aparte barakken. Tilly Bosman schrijft:

“(…) De kinderen worden hier vrijwel allemaal ziek. En erg ook: longontsteking, roodvonk, mazelen, kinkhoest, bof, pokken en vooral: heimwee. (…)”

Begin juni 1943 gonzen geruchten door het kamp, op 6 juni komt de klap: de kinderen moeten weg. Tilly schrijft:

“(…) Vandaag is het ergste van het ergste aan het gebeuren wat men zich maar kan indenken. Er gaat n.l. een transport kinderen van 0 tot 16 jaar. De kinderen tot 4 jaar moeten door de moeder begeleid worden. Van 4 tot 16 mag één van de ouders mee, indien niet in de industrie werkzaam (…)”

Op 6 juni worden de kinderen tot en met 3 jaar gedeporteerd. Vervolgens zijn op 7 juni de kinderen van 4 tot en met 16 jaar aan de beurt. Tilly schrijft hierover:

“Maandag, De nieuwste streek, die ze gisteren uithaalden was, dat ze de vertrekkenden geen afscheid lieten nemen. Dat bereikten ze door na appel (12 uur) blochsperre af te kondigen voor het gehele kamp. (…) Dus mannen, vrouwen en kinderen konden dus niet eens elkaar spreken vóórdat één van de partijen wegging. Het kind van Mina is met 40 graden koorts weggegaan.”

Juultje Wurms, zusjes Eva en Kitty en haar ouders zijn in kamp Vught als het bericht komt dat de kinderen weg moeten. Op het laatste ogenblik horen ze dat Eva niet meehoeft. De moeder van Juultje schrijft:

“(…) Hiermede wil ik jullie berichten dat ik gister gelukkig het pak en jou brief heb ontvangen want het kwam net op tijd dat ik met Juultje de pakken kan meenemen naar het groote Onbekende. Ik moet met Juultje op transport ik kon Juultje alleen laten gaan maar jij begrijpt dat ik dat niet wou doen. (…)”

---

Korte tijd is er in kamp Vught een schooltje waar de kinderen les krijgen van Rie Hakker, haar vriendin en andere onderwijzeressen. Rie schrijft:

“(…) Ondanks al die narigheid vooral bij die transporten, lachen wij ook nog vaak. Alleen gisteren niet, toen we de vrouwen alleen met de kinderen zagen vertrekken. Die had roodvonk, die 40 graden koorts, enz. vreselijk. Wat een geluk dat we alleen zijn.”

Op het laatste moment moet ook Rie met het transport mee.

---

De echtgenoot van Annie Vrachtdooder werkt, zoals veel mannen, aan de Moerdijk. Annie schrijft aan haar man vanuit kamp Vught:

“Je hebt tenminste een teken dat ik er nog ben he. Nu lieveling ik zal je vertellen wat er gebeurd is. Alle vrouwen met kinderen zijn doorgestuurd geworden ook de vrouwen waarvan de mannen aan de Moerdijk werken. (…) Nu Maup er is j.l. Zondag en Maandag een 2 transporten gegaan in het geheel 3500 mensen. Alle kinderen zijn weg (…)”

~ Mirjam Huffener