Ladislao José Biro – Uitvinder van de balpen

Op 29 september 2016 stond Google op zijn startpagina een dag lang stil bij het feit dat 117 jaar eerder Ladislao José Biro werd geboren. Deze Hongaar staat bekend als de uitvinder van de balpen. Geen onbelangrijke uitvinding, zo weet ook iedere leerling en schrijver….

Ladislao José Biro was een Hongaarse krantenuitgever. Hij deed zijn uitvinding in de jaren dertig van de vorige eeuw. In 1938 ontving hij patent. Eigenlijk deed de Hongaar de uitvinding samen met zijn broer Georg. Beiden hadden geregeld ‘ruzie’ met hun vulpen. De broers ergerden zich onder meer over het feit dat het lang duurde voor de inkt droogde. Bij een bezoek aan een drukkerij constateerde Biro dat drukinkt veel sneller droogde. De journalist probeerde deze inkt te gebruiken in een vulpen, maar dat werkte niet. Daarvoor was de inkt namelijk wat te dik.

Het kogeltje van Biro

Samen met zijn broer ontwikkelde Ladislao José Biro hierna een pen met een nieuwe punt én een kogeltje dat het inktreservoir afsloot en de inkt (dankzij de zogenoemde capillaire werking) netjes verspreidde over het papier. Vanaf dat moment kwam de inkt dus niet meer direct op het papier, maar via het kogeltje. Later voegden de twee ook een op zwaartekracht werkend vulbuisje toe.

De pennen werden al snel populair, mede doordat de Biro’s beloofden dat er een jaar lang mee geschreven kon worden, zonder leeg te raken. Een groot voordeel ten opzichte van de ‘ouderwetse’ vulpen.

Vijf jaar nadat de broers Ladislao en Georg hun uitvinding hadden gepatenteerd (1943) vertrokken ze naar Argentinië. Hier richtten ze het bedrijf Biro Pens of Argentina op. In 1948 werd het patent verkocht aan het Amerikaanse bedrijf Parker Pen Company. Het Franse bedrijf BIC bracht de balpen vanaf 1950 op de markt voor een groot publiek. Deze balpennen worden nog altijd veel gebruikt.

De Argentijnen noemen de balpen vandaag de dag soms nog birome, naar de man die het voorwerp uitvond.

De balpen van John J. Loud

Het principe van de balpen werd eind negentiende eeuw overigens al gebruikt door door de Amerikaan John J. Loud in een apparaat om leer mee te merken. Dit apparaat werd echter nooit commercieel gebruikt, waardoor de broers Biro over het algemeen aangemerkt worden als de echte uitvinders van de balpen. De pen van Loud had ook nogal wat mankementen. Voor normale correspondentie kon deze pen eigenlijk niet worden gebruikt, omdat er niet erg secuur mee viel te schrijven. Zo moest men de pen bijvoorbeeld vrijwel horizontaal houden om ermee te schrijven. Ook vlekte de inkt en lekte de pen. Loud verkreeg wel patent op zijn uitvinding, maar dat verliep na enige tijd.

Met de latere pen van Biro won de balpen uiteindelijk meer en meer terrein op de vulpen.

Boek: 1001 Uitvindingen