Het Netwerk Oorlogsbronnen lanceert vandaag de website Oorlogslevens.nl. De website wil fungeren als startpunt voor onderzoek naar de persoonlijke geschiedenissen van ooggetuigen van de Tweede Wereldoorlog.
Dit jaar is het 75 jaar geleden dat de Tweede Wereldoorlog eindigde en steeds minder mensen kunnen er uit eigen ervaring over vertellen. Bronnen zijn daarom onmisbaar om de verhalen van de oorlog blijvend zichtbaar te maken. Informatie over levensgebeurtenissen in oorlogstijd is echter verspreid over databestanden en archiefcollecties in binnen- en buitenland. Oorlogslevens.nl verzamelt deze bronnen op persoonlijke tijdlijnen en vormt zo het startpunt voor onderzoek naar personen in de Tweede Wereldoorlog.
Op de website zijn een miljoen namen, uit zo’n twintig verschillende collecties en databases door slimme algoritmes met elkaar vergeleken. Vervolgens zijn gegevens die over dezelfde persoon gaan, aan elkaar verbonden. Zo zijn de levens van bijna 300.000 oorlogsgetuigen gereconstrueerd. Het gaat om oorlogsbetrokkenen – nu alleen nog slachtoffers – die tijdens of na de oorlog zijn overleden. Denk daarbij aan gevangenen in (concentratie)kampen en gevangenissen, slachtoffers van bombardementen, tewerkgestelden, verzetsstrijders, militairen, Joodse, Sinti- en Roma-slachtoffers.
Hendrikus Franciscus BottermanZo is op Oorlogslevens.nl bijvoorbeeld de tragische levensloop van Hendrikus Franciscus Botterman te vinden. Hij werd na Operatie Market Garden geëvacueerd vanuit Arnhem naar Putten en daar opgepakt tijdens de razzia begin oktober 1944. Na een kortstondig gevangenschap in Kamp Amersfoort werd Botterman getransporteerd naar concentratiekamp Neuengamme en uiteindelijk – samen met duizenden medegevangenen – op 3 mei 1945 gedood op het schip de Cap Arcona.
De vandaag gelanceerde website wordt doorlopend uitgebreid. Netwerk Oorlogsbronnen:
“Er wordt continu gewerkt aan verbeterde vindbaarheid van informatie over personen. Tijdlijnen worden verder verdiept door nieuw beschikbare bronnen toe te voegen. Dat gebeurt onder meer door het actief ontsluiten van collecties en archieven met vrijwilligers, waarbij informatie wordt overgetypt en zo digitaal doorzoekbaar wordt gemaakt.”
De zoekdienst Oorlogslevens.nl is tot stand gekomen met steun van het Ministerie van VWS, Mondriaan Fonds en Vfonds.
Een aantal oorlogslevens:
Titus Brandsma (1881-1942)
Titus BrandsmaBrandsma was een bekende katholieke hoogleraar en pater uit Friesland. Hij was hoogleraar aan de katholieke universiteit in Nijmegen. Zelfs voor de Duitse inval uitte hij al kritiek op het anti-joodse beleid van nazi-Duitsland. Tijdens de bezetting bleef hij dit doen. Begin 1942 werd hij gearresteerd en zat hij gevangen in het Oranjehotel. Via Kamp Amersfoort en de strafgevangenis van Kleef kwam hij terecht in Kamp Dachau, waar hij overleed op 26 juli 1942.
Lid van de LO-LKP (landelijke organisatie voor hulp aan onderduikers en de landelijke knokploegen), wachtmeester bij de Marechaussee en politieagent. Hij wordt op 10 januari als gevolg van eerdere aanhoudingen in de Binnenlandse Strijdkrachten van Zuidoost-Drenthe gearresteerd. Via de Strafgevangenis en Huis van Bewaring in Groningen komt hij in Neuengamme terecht. Hij overleeft het kamp en keert terug naar het noodhospitaal in Groningen, maar overlijdt daar op 18 juli 1945 aan de gevolgen van zijn gevangenschap.
Estella Haas was lerares handwerken en Joods. Op 5 maart 1943 kwam ze aan in Kamp Vught, waar ze blijft tot 31 maart 1943. Vervolgens werd ze getransporteerd naar Kamp Westerbork. Ze is een strafgeval, dat wil zeggen dat ze waarschijnlijk opgepakt is terwijl ze ondergedoken zat. Daarom bleef ze maar kort in Westerbork en werd snel op transport gesteld. Estella kwam op 6 april 1943 aan in vernietigingskamp Sobibor, waar ze direct werd vermoord.
Bernardus IJzerdraatLid van verzetsgroep de Geuzen, werd gearresteerd op 25 november 1940. Hij werd geëxecuteerd op de Waalsdorpervlakte. Schrijver Jan Campert schreef Het lied der achttien doden over de laatste dagen van de geëxecuteerde Geuzen.
In augustus 1940 werd Brasse naar Auschwitz gedeporteerd, waar hij eerst zware dwangarbeid verrichtte. Na de eerste maanden overleefd te hebben, werd hij in
‘Vreeselijke tooneelen van verwoesting en ellende’
Tijdens deze Reichskristallnacht worden honderden synagogen in brand gestoken en duizenden Joodse winkels en bedrijven verwoest. Hoe berichtte de Nederlandse pers over deze dramatische
Hitlers furiën. Vrouwelijke beulen in de killing field van de Holocaust
Terwijl elders in door nazi-Duitsland overheerst Europa de treinen naar de vernietigingskampen in Polen al veel eerder waren begonnen te rijden, duurde het tot
De Hongerwinter was geen periode waarin egoïsme en passiviteit hoogtij vierden. Integendeel, historica Ingrid de Zwarte geeft vele voorbeelden van maatschappelijke betrokkenheid.
