Holocaust-overlevende Lotty Huffener-Veffer (97) overleden

Afgelopen vrijdag is in een joods hospice de Amsterdamse Lotty Huffener-Veffer op 97-jarige leeftijd overleden. Huffener-Veffer overleefde als enige van haar gezin de Tweede Wereldoorlog en zette zich hierna in voor de herinnering aan de Holocaust.

Lotty Huffener-Veffer werd in 1921 geboren in Amsterdam. Ze wilde aanvankelijk Frans gaan studeren, maar moest eerst een vak leren en ging na de ULO aan de slag als diamantsnijder. Toen de oorlog in 1940 uitbrak was ze negentien jaar oud. Samen met haar verloofde probeerde ze Nederland nog te ontvluchten, maar dat mislukte.

Opgepakt

In 1943 werd Lotty Veffer tijdens een razzia opgepakt. Ook ouders en zusje Carla werden korte tijd later opgepakt. Via de Hollandsche Schouwburg ging de hele familie op 13 februari op transport naar Kamp Vught, dat op dat moment eigenlijk nog niet klaar was. Samen met haar moeder belandde Lotty in de vrouwenbarak. Zus Carla werd ondergebracht in een meisjesbarak. Enkele maanden later werd duidelijk dat Carla op transport moest, om via Westerbork naar Sobibor te worden getransporteerd, het zogenaamde Kindertransport. Haar ouders reisden met hun jongste dochter mee. Tijd om afscheid te nemen van hun andere dochter was er nauwelijks. Lotty Veffer zei daarover later:

“Ik heb ze nog gedag gezegd, maar dat moest heel stiekem. Ik zei tegen mijn moeder dat ik ook mee wou, maar die zei: ‘Blijf jij maar hier, als we terugkomen dan ben jij er tenminste nog.’ “

Na aankomst in Sobibor werden Carla en haar ouders onmiddellijk vergast.

Dodenmars

Lotty Veffer bleef alleen achter in Vught en werd daar onder meer tewerkgesteld bij het Philips-Kommando. Dankzij dit werk kon ze lang in het relatief veilige Vught blijven. In 1944 werd ze alsnog gedeporteerd naar Auschwitz. Als geschoolde vakarbeider werd ze daar niet doorgestuurd naar de gaskamers. In plaats daarvan belandde ze in een werkkamp. Korte tijd later werd Lotty Veffer doorgestuurd naar Reichenbach, waar ze moest werden voor het bedrijf Telefunken. Ze bleef daar tot begin 1945. Toen de Russen oprukten, moest ze mee met een zogenoemde dodenmars: een barre tocht door de vrieskou, deels te voet en deels in open treinwagons, die hen langs dertien kampen voerde. In april 1945 werd ze bevrijd.

Terugkeer in Nederland

Via Denemarken en Zweden keerde Huffener-Veffer in augustus 1945 terug in Amsterdam. Ze was alleen. Haar ouders, zusje en verloofde waren vermoord en terugkeren naar haar oude huis kon ook niet. Daar woonden inmiddels nieuwe mensen. De eerste nacht sliep ze daarom samen met haar vriendin Beppie Schuier noodgedwongen op een bankje in de Apollolaan. Vorig jaar werd daar, op initiatief van het televisieprogramma Max Maakt Mogelijk, een nieuw bankje geplaatst om haar te eren. Op de rugleuning van de bank staat de tekst:

‘De Amsterdamse Lotty Huffener-Veffer overleefde Auschwitz, keerde na de bevrijding terug en bracht noodgedwongen de eerste nacht door op een bankje aan de Apollolaan.’

Van een warm welkom was in Nederland in 1945 geen sprake. Zo kreeg ze, net als veel andere Holocaust-overlevenden, van de overheid bijvoorbeeld een aanslag voor de achterstallige belasting uit de tijd dat ze in Duitse kampen gevangen had gezeten.

Toespraak van Lotty Huffener-Veffer tijdens een herdenking bij Kamp Vught in 2010

Getuige

Na de oorlog trouwde Lotty Veffer met voormalig verzetsman Joep Huffener (1925-1989). Uit dit huwelijk werden vier kinderen geboren. De afgelopen decennia deed Huffener-Veffer veel om de herinnering aan de oorlog en de jodenvervolging levend te houden. Zo zorgde ze er in de jaren negentig bijvoorbeeld mede voor dat bij Kamp Vught het zogeheten Monument der verloren kinderen werd geplaatst, ter nagedachtenis aan de kindertransporten vanuit kamp Vught. Sinds de onthulling van dit monument in 1999 worden de kindertransporten jaarlijks herdacht.

Lotty Huffener-Veffer was tevens mede-aanklager van John Demjanjuk, de veroordeelde kampbewaker in Sobibór.

Verder deed Huffener-Veffer haar verhaal op basisscholen. Ze vertelde over de oorlog en waarschuwde voor racisme. In een interview met het Nationaal Comité 4 en 5 mei zei ze daarover eens:

“Vluchtelingen weten hoe het is om in weinig vrijheid te leven. Dan is Nederland een eldorado, we leven in een geweldig vrij land. Maar toch zijn we ook hier nog steeds niet echt vrij. Je wordt altijd in een hokje gestopt, of je nou jong bent of oud — ondanks dat dit land niet meer in oorlog is. Nog genoeg mensen zijn racistisch.”

Lotty Huffener-Veffer overleed vrijdag in Joods hospice Immanuel. Haar overlijden werd bekendgemaakt op haar website met het volgende gedicht van Anneke Hemrika-Verheul:

Bronnen ▼