Mogelijk zelfportret van Vincent van Gogh ontdekt

Met behulp van röntgenfotografie hebben medewerkers van een Schots museum mogelijk een tot nu toe onbekend zelfportret van Vincent van Gogh ontdekt. Het werk is te vinden aan de achterzijde van het bekende schilderij Hoofd van een boerin met witte muts. Het portret gaat schuil achter een dikke laag lijm en karton maar kon dankzij de röntgenfoto dus toch deels zichtbaar gemaakt worden.

Het is al langer bekend dat Van Gogh schilderijen geregeld overschilderde, soms zonder de voorstelling eerst af te schrapen of van een afdeklaag te voorzien. Ook beschilderde hij doeken vaak aan beide zijden om kosten te besparen.

De National Galleries of Scotland heeft enkele werken van Vincent van Gogh in collectie, waaronder Hoofd van een boerin met witte muts. Van Gogh maakte dit schilderij in 1885. Het gaat om een portret van een boerenvrouw uit Nuenen, het Brabantse dorpje waar de kunstenaar zelf van december 1883 tot november 1885 woonde. Van Gogh schilderde in deze periode veelvuldig boerentaferelen en liet zich daarbij inspireren door het realisme van kunstenaars als Jean-François Millet en Gustave Courbet.

Vanwege een nieuwe tentoonstelling liet het Schotse museum recent een röntgenfoto van Hoofd van een boerin met witte muts maken. Daarbij ontdekte men aan de achterzijde een portret van een man. Vermoed wordt dat het om een zelfportret van de kunstenaar gaat dat hij rond 1887 maakte, in een artistiek belangrijke periode. Van Gogh verhuisde rond die tijd namelijk naar Parijs en kwam daar in contact met het werk van Franse impressionisten wat grote invloed had op zijn latere werk.

Delicaat klusje

Ongeveer vijftien jaar na de dood van de kunstenaar werd Hoofd van een boerin met witte muts in 1905 voor een tentoonstelling uitgeleend aan het Stedelijk Museum in Amsterdam. Aangenomen wordt dat het doek toen op karton werd geplakt om vervolgens te worden ingelijst. Hierbij werd het mogelijke zelfportret dus bedekt. De voorzijde beschouwde men waarschijnlijk als meer voltooid dan de achterzijde.

Volgens experts van het Schotse museum is het in theorie mogelijk om het karton te verwijderen en het verborgen zelfportret weer zichtbaar te maken. Dit is echter een zeer delicate klus. Momenteel wordt onderzocht hoe dit precies moet worden aangepakt. Het portret van de boerin is de komende maanden te zien in de tentoonstelling A Taste for Impressionism. De röntgenfoto van de achterzijde wordt hier ook vertoond.

Boek: Van Gogh in Brabant

Bronnen