De parabel der blinden – Handen wassen voor het eten…

Een bekend schilderij van Pieter Bruegel de Oude uit circa 1568 toont enkele blinde mannen die elkaar volgen. Dat loopt letterlijk en figuurlijk niet lekker… De voorste in de rij ligt al in de sloot, de tweede blinde in rij maakt al een vallende beweging en ook de mannen achter hem zullen waarschijnlijk snel een nat pak halen. Bruegel beeldde met dit schilderij een bekende parabel uit het Nieuwe Testament uit.

In het evangelie van Matteüs is te lezen hoe Jezus op een dag in gesprek staat met enkele verontwaardigde schriftgeleerden. Deze zogeheten Farizeeërs storen zich kennelijk aan het feit dat Jezus’ leerlingen hun handen niet wassen voordat ze brood eten. Daarmee wordt namelijk een oud reinheidsgebod overtreden. Jezus gebruikt dit voorval vervolgens om zijn tegenstanders iets duidelijk te maken. Hij zegt dat de schriftgeleerden zich alleen maar bezig houden met allerlei regels en niet zozeer met de geboden van God zelf. Jezus haalt vervolgens een uitspraak van de profeet Jesaja aan:

“Dit volk eert Mij met de lippen, maar hun hart is ver van Mij; tevergeefs vereren ze Mij, want wat ze onderwijzen zijn voorschriften van mensen.”

Volgens Jezus is het niet zozeer dat de mens onrein wordt door wat de mond in gaat (eten en drinken), maar wordt hij onrein door wat de mond uit gaat (wat hij spreekt). “Want uit het hart komen boze gedachten, moord overspel, ontucht, diefstal, valse getuigenissen en laster. Dát maakt een mens onrein, niet eten met ongewassen handen.” Als zijn leerlingen hem wijzen op de Farizeeërs die deze uitspraken schokkend vinden, laat Jezus weten weinig boodschap aan ze te hebben:

“Laat ze toch, die blinde blindengeleiders! Als de ene blinde de andere leidt, vallen ze samen in een kuil.”

De gebeurtenis wordt ook beschreven in het evangelie van Lucas en Marcus.

Huichelaars

In figuurlijke zin wordt de term “Farizeeër” tegenwoordig gebruikt om iemand te beschrijven die schijnheilig of huichelachtig is. Het gaat dan vaak om een persoon die zich voordoet als zeer rechtvaardig, maar in werkelijkheid niet oprecht is. Ook kan het zijn dat de persoon in kwestie anderen met veel aplomb bekritiseert terwijl hij zelf dezelfde of vergelijkbare fouten maakt.

Bronnen