Het nieuwe museum, dat op de noordoever van de Waal moet verrijzen, is een initiatief van het Nationaal Oorlogs- en Verzetsmuseum in Overloon, Nationaal Bevrijdingsmuseum 1944-1945 in Groesbeek en Airborne Museum Hartenstein in Oosterbeek. Volgens de musea is de tijd, 65 jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog, rijp voor een nieuwe benadering:
“De nog levende eerstelijns getuigen die de bezetting bewust hebben meegemaakt zijn inmiddels hoogbejaard. In de komende decennia zal hun aantal steeds verder afnemen tot het moment dat er niemand meer is die het meemaakte. Dan is de Tweede Wereldoorlog niet langer een herinnering maar blijvend geschiedenis geworden; dan is de transitie ´from memory to history´ een feit.”
De drie musea willen de krachten bundelen en in Nijmegen met een nieuwe centrale presentatie komen. De al bestaande musea blijven wel bestaan als zogenaamde site museums die met elkaar worden verbonden door de Liberation Route en andere markeringen in de voormalige omringende slagvelden. In de musea in Groesbeek en Oosterbeek zal de nadruk op Operatie Market Garden blijven liggen en in Overloon moet de mechanische oorlogvoering centraal komen te staan.
In Nederland zijn al een groot aantal oorlogsmusea te vinden. Het merendeel van die musea belicht specifieke hoofdstukken van die oorlog. Volgens de drie verenigde musea levert dat een ‘boeiend en belangwekkend’, maar ook ‘decentraal en gefragmenteerd’ beeld op. Het is dan ook de bedoeling dat in het nieuwe museum het hele verhaal van de Tweede Wereldoorlog, inclusief aanleiding en nasleep, verteld gaan worden.
De Tweede Wereldoorlog kan volgens de musea alleen relevantie voor de toekomst behouden als het verhaal van die oorlog integraal en op een “vernieuwende, aansprekender en professionelere manier wordt beheerd en gepresenteerd”. Individueel zijn de verschillende musea volgens hen te klein om dat doel te bereiken. Het nieuwe museum moet minimaal 270.000 bezoeker per jaar gaan trekken.
Financiën
Voor de realisatie van de plannen is volgens de musea een bedrag van dertig miljoen euro nodig. Daarvan is vijfentwintig miljoen euro bedoeld voor de bouw en inrichting van een pand in Nijmegen. Voor de omvorming van de al bestaande musea naar site museums is vijf miljoen euro begroot. De musea hebben de plannen voor het nieuwe instituut laten onderzoeken door het bureau TiMe. De musea:
“Het onderzoek wees uit dat er zowel bij private als publieke partijen grote belangstelling bestaat voor de plannen en mogelijke ondersteuning daarvan. Bij het fondsenwervingstraject worden ook internationale en buitenlandse fondsen betrokken.”
De drie museum hopen de deuren van Museum WO2 in 2014 te kunnen openen. Het is dan precies zeventig jaar geleden dat Operatie Market Garden van start ging.
Overzicht van boeken over de Tweede Wereldoorlog
