Lijst van Nederlandse Nobelprijswinnaars

De Nobelprijs, een jaarlijkse prijs werd in 1895 ingesteld, in het testament van de Zweedse chemicus Alfred Nobel. Zes jaar na zijn dood werd de prijs voor het eerst uitgereikt. De prijs is bedoeld om wetenschappers te belonen die bijzondere prestaties hebben geleverd op het gebied van de natuurkunde, scheikunde en fysiologie of geneeskunde. Daarnaast is er een Nobelprijs voor de Literatuur en een Nobelprijs voor de Vrede. Welke Nederlanders wonnen een Nobelprijs? Een overzicht.

Al tijdens de eerste uitreiking in 1901 was er een Nederlandse winnaar. Jacobus van ’t Hoff won toen de Nobelprijs voor Scheikunde. Een jaar later viel er opnieuw een Nederlander in de prijzen. Hendrik Lorentz en Pieter Zeeman sleepten toen de Nobelprijs voor de natuurkunde in de wacht. In de afgelopen 116 jaar waren er in totaal twintig Nederlandse winnaars. Bekijk hieronder welke.

Jaar	Winnaar(s)	Prijs	Reden
1901	Jacobus Henricus van ’t Hoff	Scheikunde	“Voor zijn ontdekking van de wetten van chemische evenwichten en osmotische waarde in oplossingen.”
1902	Hendrik Antoon Lorentz & Pieter Zeeman	Natuurkunde	“Voor ontdekking en de theoretische verklaring van het Zeemaneffect.”
1910	Johannes Diderik van der Waals	Natuurkunde	“Voor zijn verrichtingen op het gebied van de toestandsvergelijking van gassen en vloeistoffen.”
1911	Tobias Asser	Vrede	Mede-initiatiefnemer en voorzitter van de Haagse Vredesconferenties in 1899 en in 1907.
1913	Heike Kamerlingh Onnes	Natuurkunde	“Voor zijn onderzoek naar de eigenschappen van materie bij lage temperaturen, die onder andere tot de productie van vloeibaar helium heeft geleid.”
1924	Willem Einthoven	Fysiologie of Geneeskunde	“Voor de ontdekking van het mechanisme van het elektrocardiogram.”
1929	Christiaan Eijkman	Fysiologie of Geneeskunde	“Voor de ontdekking van diverse vitamines.” (met Frederick Gowland Hopkins)
1936	Peter Debye	Scheikunde	“Voor zijn verdiensten op het gebied van de moleculaire structuur door onderzoek naar dipoolmomenten en de diffractie van röntgenstralen en elektronen in gassen.”
1953	Frits Zernike	Natuurkunde	“Voor zijn demonstratie van de fasecontrastmethode, en met name voor zijn uitvinding van de fasecontrastmicroscoop.”
1954	Gerrit Jan van Heuven Goedhart	Vrede	De prijs ging naar het Bureau van de VN-organisatie Hoge Commissaris voor de vluchtelingen. Als eerste commissaris van de club nam Heuven Goedhart de prijs in ontvangst.
1969	Jan Tinbergen	Economie	Voor zijn macro-economisch onderzoek. (Met Ragnar Frisch)
1973	Niko Tinbergen	Fysiologie of Geneeskunde	“Voor het onderzoek naar het gedrag van sociale dieren, in het bijzonder de verklaring van de “danstaal” van bijen en hoe jonge vogels gefixeerd raken op hun moeder.” (met Karl von Frisch & Konrad Lorenz)
1975	Tjalling Koopmans	Economie	“Voor zijn theoretische werk over het optimale gebruik van natuurlijke hulpbronnen.” (met Leonid Kantorovitsj)
1981	Nico Bloembergen	Natuurkunde	“Voor hun bijdrage aan de ontwikkeling van de laserspectroscopie.” (met Arthur Leonard Schawlow & Kai Manne Börje Siegbahn)
1984	Simon van der Meer	Natuurkunde	“Voor hun beslissende bijdragen aan het grote project dat leidde tot de ontdekking van de velddeeltjes (het W- en het Z-deeltje) die verantwoordelijk zijn voor het overbrengen van de zwakke kernkracht.” (met Carlo Rubbia)
1995	Paul Crutzen	Scheikunde	“Voor hun verrichtingen op het gebied van de atmosfeerchemie, in het bijzonder het ozongat.” (met Mario Jose Molina en Frank Sherwood Rowland)
1999	Gerard ’t Hooft & Martinus Veltman	Natuurkunde	“Voor het Algoritme van Renormalisatie binnen de kwantumveldentheorie.”
2010	Andre Geim	Natuurkunde	“Voor baanbrekende experimenten met betrekking tot het tweedimensionale materiaal grafeen.” (met Konstantin Novoselov)
2016	Ben Feringa	Scheikunde	“Voor het ontwerp en de synthese van moleculaire machines.” (met Jean-Pierre Sauvage en Fraser Stoddart)
2021	Guido Imbens	Scheikunde	“Voor methodologische bijdragen aan de analyse van causale verbanden.” (met met David Card en Joshua Angrist)