Neelie Kroes: onverstoorbaar tussen de mannen

Sinds haar optreden als eurocommissaris Mededinging, sinds 2004, is Neelie Kroes – alias Steely Neelie – een belangrijk rolmodel voor vrouwen. Maar al sinds eind jaren 1960 was ze een instigator van vrouwenemancipatie. Opvallend in haar levensloop zijn de pieken en dalen die ze beleefde in haar carrière, maar ook in haar privéleven.

Carrière in vogelvlucht

De carrière van Neelie Kroes, zoals globaal samengevat in het overzicht hieronder, is behoorlijk indrukwekkend. In 1968 was Neelie Kroes de eerste Nederlandse vrouw die zich inschreef bij een Kamer van Koophandel, in haar woonplaats Rotterdam. De Volkskrant typeerde dit als ‘een historische mijlpaal op het pad van de emancipatie van de Nederlandse vrouw’ en interviewde Neelie over haar stap.

In het decennium dat daarop volgde, trad Neelie – inmiddels getrouwd en moeder van een zoon – op als VVD-politica. Ze werd de eerste vrouwelijke staatssecretaris op het ministerie van Verkeer en Waterstaat, waar toen (in 1977) alleen maar mannelijke ingenieurs werkten.

De jaren 1980 leverden Kroes tweemaal een ministerpost op, in de kabinetten Lubbers I en II. Daarna, in 1991, vervolgde ze haar carrière door een nieuwe richting in te slaan als, opnieuw, eerste vrouwelijke president van de Nyenrode Businessschool. Ten slotte trad ze in 2004 aan als eurocommissaris Mededinging. In deze positie trok ze veel media-aandacht door in 2008 fel op te treden tegen het wereldconcern Microsoft.

Privéleven

Het privéleven van Neelie Kroes ging niet altijd over rozen. Zo is ze twee keer getrouwd geweest, met de marineofficier Wouter Jan Smit en van 1991 tot 2003 met de voormalige PvdA-burgemeester van Rotterdam Bram Peper.

Ook won Neelie regelmatig advies in bij astrologen en waarzeggers, en lobbyde ze – achteraf gaf ze toe spijt te hebben – voor de malafide vastgoedhandelaar Jan-Dirk Paarlberg. Deze Paarlberg had een aandeel in witwaspraktijken en in de afpersing van Willem Endstra, waarvoor hij in 2014 definitief veroordeeld is tot vier jaar gevangenisstraf.

Vrouwenemancipatie

Zoals geschreven speelde Kroes een cruciale rol op het gebied van de Nederlandse vrouwenemancipatie van de jaren 1960 tot heden. In een heldere passage vat de auteur Alies Regtel de betekenis van Kroes op dit gebied mooi samen:

“Neelie Kroes was op haar gemak met haar sekse terwijl ze bijna onverstoorbaar carrière maakte tussen de mannen. Ze appelleerde aan de levenshouding van de moderne generatie pragmatische vrouwen, die niet veel moest hebben van de grootse samenhangende ideologieën en individueel hun eigen weg wilden gaan. Met elf commissariaten bij onder meer Ballast Nedam, Nedlloyd en NS plaatste onderzoeksbureau Elite Research Neelie Kroes in 2003 op nummer één van de lijst van machtigste zakenvrouwen. Zakenblad FEM deed dit ook. In reactie op de opmerking dat zij als machtigste vrouw pas op de 65e plaats stond van machtigste mensen, zei Neelie: ‘Ja, verbazingwekkend. Nederland loopt echt achter. Als we in dit tempo doorgaan, hebben we nog 350 jaar nodig om een gelijke man-vrouwverdeling in raden van bestuur te krijgen. Terwijl er zoveel gekwalificeerde vrouwen zijn. Het gaat niet vanzelf. Je moet blijven doordrukken en doorhameren.'” (332)

Het citaat onderstreept de daadkrachtige visie van Neelie Kroes: de vrouwenemancipatie moet doorgaan, zowel op economisch als op politiek terrein.

Regtel is erin geslaagd om een evenwichtige en goed gedocumenteerde biografie van Neelie Kroes te schrijven. Het boek leest lekker en haalt het nodige boven water. Gelukkig is Regtel niet in de valkuil getrapt om haar subject te idealiseren, want zowel de pieken als dalen uit Kroes’ leven komen aan bod.

Boek: Neelie – Brave meisjes schrijven zelden geschiedenis