Wekelijks verschijnen er nieuwe geschiedenisboeken. Van lijvige studies tot publieksboeken en van naslagwerken tot historische strips. Op Historiek plaatsen we veel voorpublicaties en we bespreken zoveel mogelijk titels, maar alles bespreken is ondoenlijk. Daarom hebben we de rubriek ‘signalementen’. Hier plaatsen we wekelijks een bericht met daarin recent verschenen en besproken titels.
Selectie week 13
400 Jaar ‘s-Graveland
’s-Graveland heeft een rijke historie. In tien thema’s komen de mensen die in het dorp woonden en leefden aan bod. Er is aandacht voor de vroege geschiedenis: hoe heeft het kunnen gebeuren dat de woestenij heeft kunnen uitgroeien tot het mooie dorp van nu? Alle andere aspecten van het leven in ’s-Graveland komen aan de orde bij de thema’s.
Artikel: Zomers gesleep met Rembrandts beroemde Marten en Oopjen blijkt mythe
Canadezen in Friesland
De week van de bevrijding 12-18 april 1945
Het kostte de Canadezen aan het eind van de Tweede Wereldoorlog een week om het vasteland van Friesland te bevrijden. Grote veldslagen bleven uit, maar toch is op meerdere plaatsen in de provincie fel gevochten. Dit boek is de eerste gedocumenteerde reconstructie van de bevrijding van Friesland door Canadese militaire eenheden.
Dagboek van het pestjaar
In 2013 werd in Londen, tijdens de aanleg van een nieuwe metrolijn, een begraafplaats uit de zeventiende eeuw ontdekt waar veel slachtoffers lagen van de verwoestende pestepidemie van 1665. In dit verslag uit 1722 schetst Daniel Defoe een aangrijpend beeld van deze apocalyptische plaag.
Fragment: Waanbeelden hielden Londen in hun greep tijdens pestepidemie van 1665
De geboorte van New York
Hoe het Nederlandse Manhattan in Engelse handen kwam
In De geboorte van New York beschrijft Russell Shorto met verve hoe Nederland de macht over Nieuw-Amsterdam verloor. Hij laat zien dat dit niet, zoals veel mensen denken, het resultaat was van een militaire overname door de Engelsen, maar dat van een onwaarschijnlijke samenwerking tussen de twee rivaliserende staten. Zo werd de kiem gelegd voor de wereldstad New York.Fragment: Hoe een verkeerde inschatting van Peter Stuyvesant het lot van Nieuw-Nederland bezegelde
Bespreking: New York was een Nederlands-Engelse uitvinding
De man in cel 401
De oorlogsjaren van Simon Willemse
In ‘De man in cel 401’ speldt auteur John Brosens verzetsheld en Trouw-medewerker Simon Willemse het lintje op dat hij nooit kreeg, maar beslist verdiende. Onderduiken, bedacht Simon zich op weg naar huis. Hij dacht aan zijn ouders, aan de problemen waarmee zij ongetwijfeld geconfronteerd gingen worden. En hoeveel ze van hem hielden: zodra zij van de eerste schrik bekomen waren zou de twijfel komen of die onderduik wel zo’n goed idee was.
De stinkende durian en de slang
Molukse vertellingen
Legendes en verhalen maken een belangrijk deel uit van de Molukse cultuur. Veel van deze verhalen dreigen echter verloren te gaan. Elzi Suitela en Vadim Dijkshoorn trokken een halfjaar rond langs de verschillende eilanden van de Molukken om eeuwenoude mondelinge volksvertellingen vast te leggen voor het nageslacht.Bespreking: Molukse volksverhalen vastgelegd voor de toekomst
De verre uithoeken van de bekende wereld
Een nieuwe geschiedenis van de oude beschavingen
Nadat de dichter Ovidius uit Rome was verbannen naar een buitenpost aan de Zwarte Zee, treurde hij over de grimmige en barbaarse omgeving waarin hij was beland. Zoals veel van zijn landgenoten dacht Ovidius dat de beschaafde wereld ophield bij de uithoeken van het rijk. Maar was Ovidius’ ballingsoord werkelijk zo erg als hij beweerde?Fragment: In de uithoeken van de wereld heersten ‘monsterlijke menssoorten en koppensnellers’
Surinaamse Rapsodie
’t Leven van Majoie Hajary in 7 muziekstukken
Als tiener verlaat de talentvolle Majoie Hajary – telg van Hindostaanse en Afro-Chinese ouders – Paramaribo om in Amsterdam piano te studeren. Tijdens de Tweede Wereldoorlog neemt ze een Indiase podiumidentiteit aan om te ontsnappen aan de rassenwaan van de nazi’s. Later schittert ze op concertpodia in de Amerika’s met Liszt, Schumann en Chopin en studeert compositie bij Nadia Boulanger in Parijs, waar ze ook haar man Roland Garros zal ontmoeten.
Getekend door de Holocaust
Graphic novel
1942, Polen. De nazi’s vallen het getto van Kovno binnen. Een jonge vrouw met een pasgeborene in haar armen kijkt angstig om zich heen. Bessie K: ‘Ik nam mijn mantel en wikkelde m’n baby erin. De Duitsers zeiden ‘links’ of ‘rechts’, maar ik liep rechtdoor. De baby kreeg geen lucht en begon te huilen. Toen riep een Duister mij terug en zei ‘Wat heeft u daar?’ Ik wist niet wat te doen want het ging allemaal zo snel. (…) Ik gaf hem het pakket en heb het nooit meer teruggezien.’
Het moedermodel
Over kust, vrouwen en moederschap
Tot ver in de twintigste eeuw bepaalden mannen wat goede kunst was. Vrouwelijke kunstenaars waren er wel, maar het combineren van moederschap en kunst was uit den boze. Pas in de tweede helft van de twintigste eeuw is dat, zij het schoksgewijs, veranderd.
Kunsthistoricus Joke de Wolf onderzoekt hoe kunstenaars in hun werk afrekenen met vooroordelen over moederschap, vrouwelijkheid en hun rol in de maatschappij, en daarbij in de loop der tijd hebben bijgedragen aan het veranderen van deze denkbeelden.
Het verdriet van Tilburg
De grootvader van Maarten van Riel was een van de duizenden textielarbeiders die Tilburg rijk was. De stad was de spil van zijn bestaan, maar ook de plek waar hij een einde maakte aan zijn leven. Als Van Riel terugverhuist naar zijn geboortestad, kan hij niet meer om zijn pijnlijke familiegeschiedenis heen. Hij duikt in de krochten van het archief en stelt vragen die hij eerder niet durfde te stellen. Welke omstandigheden hebben Tilburg gevormd tot de stad van vandaag, en wat dreef zijn grootvader tot zijn noodlottige einde?
Fragment: Leegstaande Tilburgse textielfabrieken werden een ‘bron van schaamte’
Het vertroebelde oog
Het onbegrepen leven van Greet Hofmans
Greet Hofmans was in 1956 maandenlang wereldnieuws. Van Zweden tot de Verenigde Staten, van Frankrijk tot Venezuela: overal verschenen artikelen over de ‘gebedsgenezeres’ die het huwelijk van het Nederlandse koningspaar zo ernstig had verstoord dat een echtscheiding dreigde. Hofmans zou koningin Juliana hebben behekst en gevaarlijke pacifistische denkbeelden hebben ingefluisterd. De ophef leidde ertoe dat Juliana alle banden met Hofmans moest verbreken.
M. Het uur van de waarheid
M-Reeks
Veertig jaar zijn verstreken sinds de zoon van de smid uit Dovia zijn eerste stappen in de politiek zette. Bijna twintig jaar sinds hij de scepter van de macht greep. Slechts enkele weken sinds hij de Italianen aankondigde dat het uur van de waarheid naderde. Juist nu, eind juni 1940, biedt het lot de Duce een teken: Italo Balbo, de leider van de Militie en wereldwijd beroemde luchtmaarschalk, wordt tijdens een vlucht neergeschoten door eigen vuur.
Meer geschiedenisboeken:
- 2000 jaar warme voeten, wandelen en stilstaan bij Nederlandse energiebronnen
- De bodem van het bestaan. Dagboeken 1976-1980 – J.J. Voskuil
- Deventer goud- en zilversmeden. Edelsmeedwerk in een IJsselstad vanaf de middeleeuwen tot de twintigste eeuw – Dr. Johan R. ter Molen
- Natuurbeschermers. Een politieke geschiedenis van de natuurbeschermingsbeweging (1930-1960) – Kristian Mennen
- Over de grens van het leven. Ethiek, rechten en plichten in het euthanasiedebat – Ton Vink
- Poldermans welvaren – Jacques J. Giele
- Gecompliceerd en glashelder. Glasverzamelaars Sam Jonker en Valentine Zaremda
