Redactie
Wekelijks verschijnen er nieuwe geschiedenisboeken. Van lijvige studies tot publieksboeken en van naslagwerken tot historische strips. Op Historiek plaatsen we veel voorpublicaties en we bespreken zoveel mogelijk titels, maar alles bespreken is ondoenlijk. Daarom hebben we de rubriek ‘signalementen’. Hier plaatsen we wekelijks een bericht met daarin recent verschenen en besproken titels.
Selectie week 33/34
74 miljoen Trumpstemmers weten waarom
Als Donald Trump in beeld komt, schudt de gemiddelde Europeaan meewarig het hoofd. Trump is een gevaarlijke narcist en een potentiële dictator; zijn Republikeinse partijgenoten zijn extremisten – en wat dan te denken van hun kiezers, ook bij de presidentsverkiezingen van 2020 nog altijd met 74 miljoen? Verdienen de Trumpstemmers de overheersende reputatie van slaafse volgelingen wel?
Dagboek van de geschiedenis
365 dagen van intriges, aanslagen en historische ontdekkingen
Van de onbekende Mao mango-mania tot het wereldberoemde dagboek van Anne Frank. Van de beste aprilgrap ooit tot de revolutionaire uitvinding van de anticonceptiepil. Elke dag wordt er kleine en grote geschiedenis geschreven, en niemand kan daar enthousiaster over vertellen dan de makers van de podcast Geschiedenis voor herbeginners: Jonas, Benjamin, Laurent en Filip.
De kikkerkamasutra
Dode dieren, bizar gedrag en meer natuurgenot
De McFlurry-egel, de Elastiekooievaar, de Verslikvis en de Mondkapmeeuw. Als museumbioloog geeft Kees Moeliker het dode dier een hoofdrol in zijn verhalen, maar ook de levende natuur – met name die van de stad – vormt voor hem een blijvende bron van inspiratie.
Existentialisme
Professor William Barrett, een der eersten die het existentialisme in Amerika introduceerde, behandelt dit onderwerp als reactie op de naoorlogse situatie. Hij laat zien op welke elementen de Westerse traditie teruggaat en bespreekt de voornaamste vertegenwoordigers van het existentiële denken: Kierkegaard, Nietzsche, Heidegger en Sartre. In zijn slotbeschouwing stelt hij de integrale mens tegenover de eenzijdig rationele.
Het verleden is voor later (roman)
Amsterdam, juli 1943. De pasgeboren Robbie wordt tijdens de piek van de razzia’s door juffrouw Silverbaum uit het Joodse getto gesmokkeld. Marc Herzberg wil aanvankelijk niets weten over zijn familiegeschiedenis. ‘Bij mij stopt de oorlog,’ heeft hij zich ooit voorgenomen. Als hij per ongeluk stuit op een goed gedocumenteerd dossier over zijn vaders naoorlogse jeugd en in dezelfde periode de oma van zijn vrouw oorlogsverhalen begint te vertellen, is hij zijn gevoelens niet langer de baas.
Existentialisme is humanisme
‘De mens is ertoe veroordeeld vrij te zijn, want hij heeft zichzelf niet geschapen. Maar eenmaal in de wereld geworpen is hij verantwoordelijk voor alles wat hij doet.’ Met die woorden kondigde Jean-Paul Sartre in 1945 een nieuwe filosofie aan die de wereld stormenderhand zou veroveren: het existentialisme. Daarin heeft de mens geen doel, geen bestaansreden, geen essentie.
Licht van mijn ogen
Moederschap in de middeleeuwen
Hoe werd er in de middeleeuwen aangekeken tegen het moederschap? Wat werd er van vrouwen die moeder werden verwacht? En in hoeverre heeft dat onze eenentwintigste-eeuwse kijk op het moederschap bepaald? Die vragen onderzoekt de Spaanse hoogleraar geschiedenis MarÃa Jesús Fuente in haar boek Licht van mijn ogen.
Strijdtonelen
De Eerste Wereldoorlog in de Nederlandse pers en literatuur 1914-1918
In augustus 1914 stuurden alle Nederlandse kranten verslaggevers naar de grens om als ooggetuigen over de oorlog te berichten. Het nieuws verschoof daarmee van betrouwbaar, bezonken en afstandelijk naar actueel, sensationeel en betrokken. De journalisten noteerden vooral wat Duitse soldaten en Belgische vluchtelingen hun vertelden.Fragment: Nederlandse pers censureerde zichzelf in 1914 om de neutraliteit niet in gevaar te brengen
Bespreking: De Eerste Wereldoorlog door de ogen van Nederlandse journalisten en schrijvers
Textiel uit Hollandse bodem
Archeologische vondsten uit de 17e en 18e eeuw
Een klein stukje textiel kan een heleboel geheimen prijsgeven: waar kwam het textiel vandaan en waar werd het geproduceerd? Welke grondstoffen en verfstoffen zijn gebruikt?Fragment: Vrouwenkleding in de zeventiende eeuw, gevonden in de modder
Verrukkelijke turbulentie
Ensor over het leven en de kunst
James Ensor verwierf al zeer vroeg een legendarische status: volgens de gangbare romantische kunstopvattingen werd zijn werk geboren uit de persoonlijke en ideologische frustraties van een miskende, eenzame, halve gek op een zolderkamer in Oostende. Herwig Todts dook voor zijn onderzoek in Ensors honderden vrijgegeven brieven en zijn ‘wonderbaarachtiglijke’ geschriften en corrigeert dat beeld.
