De NS heeft aan 5.498 slachtoffers van de transporten in de Tweede Wereldoorlog of hun nabestaanden een individuele tegemoetkoming uitgekeerd. Dat staat in het eindverslag van de Commissie Individuele Tegemoetkoming Slachtoffers WOII Transporten NS.
In 2005 bood de NS officieel excuses aan voor de rol die het had gespeeld bij het transport van Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Een financiële schadevergoeding werd echter niet uitgekeerd. Na een jarenlange strijd van Holocaust-overlevende Salo Muller besloot de spoororganisatie in 2018 alsnog schadevergoeding te gaan betalen aan slachtoffers en nabestaanden. Hiervoor werd een commissie ingesteld die moest uitzoeken welke mensen een vergoeding konden krijgen. Het verzoek voor een uitbetaling van de NS kon vanaf 5 augustus 2019 tot 5 augustus 2020 bij deze commissie worden ingediend.
In totaal hebben 804 overlevenden van de transporten een geldbedrag ontvangen. De overige tegemoetkomingen waren voor nabestaanden. Met de regeling was volgens de NS in totaal ruim 43 miljoen euro gemoeid. Daarnaast heeft de NS vorig jaar diverse herinneringscentra in Nederland financieel extra gesteund. Dit om…
“…het leed en lot van de grote groep getransporteerde gevangenen die buiten de individuele tegemoetkoming vielen te erkennen.”
Kamp Westerbork, kamp Vught, kamp Amersfoort en het Oranjehotel ontvingen samen 5 miljoen. NS heeft de centra gevraagd het bedrag onder meer te besteden aan educatie voor jongeren, met bijzondere focus op discriminatie waaronder antisemitisme tot aan de dag van vandaag. De onderzoekscommissie adviseerde eerder ook om een diepgaand onderzoek in te stellen naar de rol van de spoororganisatie tijdens de Tweede Wereldoorlog, waarbij het perspectief is gericht op transporten tijdens de oorlog. De NS heeft het NIOD gevraagd hier een vooronderzoek naar te starten.
Transporten
De NS voerde tijdens de oorlog een groot aantal transporten van Joden, Nederlandse krijgsgevangenen en arbeiders voor de zogeheten Arbeitseinsatz uit. Alleen al in 1942 reden er 148 treinen met Joden naar doorgangskamp Westerbork en 632 treinen met gedwongen tewerkgestelden naar Duitsland. De NS zou omgerekend enkele miljoenen euro’s aan de transporten hebben verdiend.
Ook interessant: Holocaust – Systematische Jodenvervolging door de nazi’s
…of: Geschiedenis van de Nederlandse Spoorwegen
Boek: De Nederlandse Spoorwegen in oorlogstijd 1939-1945
